مارکس (م ۱۸۸۳م) مالکیت خصوصی نفی شده است و آنان معتقد به مالکیت اشتراکی هستند؛^۱ چنان‎که در آرمان‏شهر افلاطون نیز در میان طبقه جنگاوران شاهد این نگاه هستیم؛^۲ درحالی‎که از نگاه نظریه استنباطی، مشکل فقر و شکاف طبقاتی را باید با مسئولیت‏های اجتماعی نوع‏دوستانه و عدالت‏ورزی درمان کرد و نه با نفی مالکیت خصوصی.

ابونصر فارابی (م ۳۳۹ق) رهبر مدینه فاضله ترسیمی خود را در عصر نبود پیامبر۶ و جانشین خاص او، شورایی از فرهیختگان می‏داند^۳ یا افلاطون در آرمان‏شهر خود فیلسوف و حکیم را شایسته رهبری می‏داند و قائل به نظریه فیلسوف‏شاه است؛^۴ اما در نظریه قرآنی، نزدیک‏ترین فرد به ویژگی‏های رهبران الهی جامعه، با حمایت و فرمان‏برداری افراد جامعه، مدیریت کلان جامعه را به دست خواهد گرفت.

توماس مور در اتوپیای خود به دنبال نشاندن انسان به جای خداوند است؛^۵ چراکه زمام سعادت انسان را به دست عقل معاش‏اندیش می‏داند؛ درحالی‎که در نظریه یادشده پاره‏ای مسئولیت‏های اجتماعی فرهنگ‏سازانه و حتی مبارزاتی وجود دارد که توحید و خداپرستی را مورد تأکید قرار می‏دهد.

همچنین مور نیز به مالکیت عمومی و مسکن اشتراکی باور دارد؛^۶ چنان‎که در اتوپیای او نوعی پلورالیسم دینی ترویج می‏شود، آن هم یک پلورالیسم دینی که متأثر از پلورالیسم معرفتی و برخاسته از دوره رنسانس است و تحت تأثیر شکاکیت بسیار شدید دوره رنسانس قرار دارد.^۷ این در حالی است که مالکیت اشتراکی و پلورالیسم در هندسه مسئولیت‏پذیری اجتماعی وحیانی جایی ندارد و از نگاه قرآن اختلافات طبقاتی، نزاع‏های مالی، فقر،

می‏سازد؛ بدون آنکه بکوشد راهکارهای تحول مدینه فاسده به مدینه فاضله و مسیر رسیدن به آن را نشان دهد.^۱ البته احیاناً آنجا که معدود برنامه‏هایی را نیز مطرح کرده‏اند (همچون ایده‏های کارل مارکس و فرانسیس فوکویاما) همراه با اذعان به کاستی‏هایی است که آنها را گریزناپذیر قلمداد کرده‎‎اند و چنین طرح‏هایی را نهایت توان طراحی ذهن بشر خوانده‏اند.

تفاوت مهم دیگر نگرش قرآن به جامعه آرمانی (که از رهگذر مسئولیت‏پذیری اجتماعی خاص خود دنبال می‏کند) با اتوپیاهای اندیشمندان فلسفه و جامعه، در مختصات چنین آرمان‏شهری است. در واقع این اندیشمندان دستورالعمل‏هایی را بر اساس خرد فردی یا جمعی برای نابسامانی‏های اجتماعی ابداع کرده‏اند که اجزا و ویژگی‏های جامعه آرمانی مد نظرشان را به گونه‏ای خاص رقم زده است.

برای نمونه در مدینه فاضله افلاطون (م ۳۴۷ق.م) شاهد زنان اشتراکی، تحمیل همسران طبقه پایین و در نتیجه فروپاشی نظام خانواده، هستیم؛^۲ چراکه افلاطون خواهان زایش نسلی درجه یک و کاستن از رقابت، کشمکش‏ و تنش‏هاست؛ حال آن که در نظریه وحیانی مسئولیت‏پذیری اجتماعی تأسیس و حفظ نظام خانواده مهم و موضوع بخشی از مسئولیت‏های اجتماعی است و از افراد جامعه خواسته شده به ازدواج بی‏همسران کمک کنند و خود را نسبت به حل تنش‏های میان همسران مسئول بدانند؛ چنان‎که برای مدیریت تنش‏های اجتماعی سازوکارهایی در مسئولیت‏های نوع‏دوستانه، پیوندسازانه و جامعه‏دوستانه در نظر گرفته است.

همچنین نظریه قرآنی برای پیدایش نسل‏های کارآمد و توانمند، به نقش‏آفرینی اجتماعی و شرکت در کارگاه انسان‏سازی مسئولیت‏پذیری اجتماعی تشویق و هدایت می‏کند؛ چنان‎که برای همین مقصود بر جایگاه نیک‏رفتاری، علم و فرهنگ در مسئولیت‏های اجتماعی تأکید می‏گردد.

در آرمان‏شهر توماس مور^۳ (م ۱۵۳۵م)، شهر آفتاب کامپانلا (م۱۶۳۹م) و شهر آرمانی