می‏کند، اما این کار را از کانال شما و به دست شما انجام می‏دهد و اوست که شما را بر آنان پیروز می‏گرداند.

این نگاه سبب می‏شود مبارزان عرصه نبرد از هیچ پیروزی مغرور و فریفته نگردند و همیشه خود را نیازمند امداد و نصرت الهی ببینند.

همچنین در داستان مبارزه طالوت در برابر دشمنان بنی‏اسرائیل که آنان را از خانه و کاشانه خود بیرون رانده بودند، می‏خوانیم: (فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ؛^۱ پس [طالوت و سپاهیانش] آنان را به اذن خدا شکست دادند).

در این آیه نیز اشاره‏ای می‏شود به اینکه مبارزان عرصه دفاع باید بدانند به اذن و خواست الهی است که پیروزی قسمت آنان می‏شود؛ لذا نباید به قدرت و فتح خود مغرور گردند.

۲. کمک به جبهه‏های نظامی

دومین مسئولیت مبارزاتی مورد توجه قرآن کمک به جبهه‏های نبرد است. واضح است که همه مخاطبان مسئولیت‏های مبارزاتی به لحاظ قدرت جسمانی یا مشغولیت‏های ضروری یا... امکان حضور در میدان نظامی را ندارند، اما بسیاری از این افراد هستند که می‏توانند با مال خود در جبهه‏های نظامی مشارکت داشته باشند. ازاین‎رو مسئولیتی که متوجه آنان است هزینه کردن برای تقویت جبهه جنگ است.

خداوند به شکل صریح درباره هزینه جهت کمک به میدان‏های نظامی می‏فرماید: (وَما لَکُمْ أَ لَّا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ؛ و شما را چه شده که در راه خدا انفاق نمی‏کنید؟).

اینکه مراد از انفاق در اینجا چیست، ادامه آیه آن را تبیین می‏کند. خداوند در ادامه می‏فرماید: (لا یسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقاتَلَ أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقاتَلُوا؛^۲ کسانی از شما که پیش از فتح [مکه‏] انفاق و جهاد کرده‏اند، [با دیگران‏] یکسان نیستند. آنان از [حیث‏] درجه بزرگتر از کسانی‏اند که بعداً به انفاق و جهاد پرداخته‏اند).

عطف قتال بر انفاق دلالت دارد بر اینکه مراد از «انفاق در راه خدا» در این آیه، کمک به

عَلَیهِمْ سَبیلاً؛^۱ پس اگر از شما کناره‏گیری کردند و با شما نجنگیدند و با شما طرح صلح افکندند، [دیگر] خدا برای شما راهی [برای تجاوز] بر آنان قرار نداده است).

البته نیازی به توضیح نیست که ضمن استقبال از آتش‏بس و متارکه جنگ، باید احتیاط را از دست نداد که مبادا دشمن با پیشنهاد صلح قصد تجدید قوا و حمله مجدد را داشته باشد.

هـ - عدم تخریب مکان‏های مقدس

از دیگر اخلاقیات دفاع تخریب نکردن مکان‏هایی که برای ادیان آسمانی مقدس هستند.

خداوند درباره دفاع در برابر دشمنان اسلام و اهل آن می‏فرماید: «و اگر خدا بعضی از مردم را با بعض دیگر دفع نمی‏کرد، صومعه‏ها و کلیساها و کنیسه‏ها و مساجدی که نام خدا در آنها بسیار برده می‏شود، سخت ویران می‏شد».^۲

حال که دفاع مؤمنان برای جلوگیری از انهدام مکانهای مقدس است، خود نباید بر خلال این غرض، مرتکب تخریب مکان‏های مقدس ادیان آسمانی شوند. بنابراین مسلمانان حق ندارند در هنگام جنگ با دشمنان خود، صومعه‏ها و کلیساهای مسیحیان یا کنیسه‏های یهودیان را تخریب کنند.

و - وسیله دیدن خود و مغرور نشدن

از دیگر اخلاقیات دفاع این است که مسئولیت‏پذیران این عرصه بدانند که آنان ابزار پیش‏برد مقاصد الهی هستند و خداوند این افتخار را نصیب آنان کرده است که تقدیرات خود را به دست آنان رقم بزند.

خداوند بعد از اشاره به پیمان‏شکنی و آغاز کردن مشرکان به جنگ با مسلمانان می‏فرماید: (قاتِلُوهُمْ یُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَیدیَکُمْ وَیَخْزِهِمْ وَیَنْصُرْکُمْ عَلَیهِمْ؛^۳ با آنان بجنگید، تا خدا آنان را به دست شما عذاب و رسوایشان کند و شما را بر ایشان پیروزی بخشد).

این آیه به‎صراحت بیان می‏کنند که خداوند است که دشمنان شما را عذاب و رسوا