است. این آیه می‏فرماید ما آهن را که ماده اصلی ابزار نظامی است خلق کردیم و در اختیار شما قرار دادیم تا بنگریم چه کسی فرستادگان ما را در میدان جنگ و شمشیر یاری می‏کند.

از این قرینه برگرفته از واژه «حدید»، به دست می‏آید که آیه شریفه در صدد است بگوید این فرستادگان در مقام فرماندهی و رهبری جامعه خود نیازمند یاری و حمایت افراد با ایمان هستند تا بر دشمنان غلبه کنند. بنابراین یاری امام جامعه مسئولیتی است که بر دوش تمامی افراد جامعه اسلامی نهاده شده است؛ به‎ویژه در میدان‏های دشواری همچون جنگ و جهاد.

گفتنی است که اگر کسی امام جامعه را در چنین میدان‏هایی یاری کند، در واقع به خود خدمت کرده است؛ چراکه در این صورت امنیت و عزت خود و خانواده‏اش را تأمین کرده است؛ اما اگر هنگام یاری امام جامعه در خواب باشد، زیر چکمه‏های دشمن از خواب بیدار خواهد شد.

از دیگر آیات پرمحتوا درباره تنها نگذاشتن رهبر الهی جامعه و پشتیبانی و حمایت پایدار از وی، آیه ۶۲ سوره نور است. خداوند در این آیه مدنی تنها نشانه ایمان را این‏گونه بیان می‏کند: (إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذا کانُوا مَعَهُ عَلی‏ أَمْرٍ جامِعٍ لَمْ یَذْهَبُوا حَتَّی یَسْتَأْذِنُوهُ؛^۱ مؤمنان تنها کسانی‏اند که به خدا و پیامبرش ایمان آورده‏اند، و هنگامی که با او بر سر کار مهمی باشند، تا از وی کسب اجازه نکنند نمی‏روند).

مراد از «امر جامع»، امری مهم و مربوط به عموم است که مردم برای اندیشه، مشورت و اقدام بر آن اجتماع می‏کنند.^۲ خداوند در این آیه می‏فرماید حضور در کنار پیامبر۶ و رهبر جامعه اسلامی برای امور مهم اجتماعی و مشاوره و کنکاش پیرامون یک مسئله عمومی، از ویژگی‏های مؤمنان راستین‏ است؛ اما باید به یاد داشت که هدف قرآن از بیان این وصف، خبر دادن نیست، بلکه (به قرینه مفهوم مخالف آیه) غرض تنبه دادن به لزوم متصف شدن به آن است؛ چراکه در غیر این صورت اتصاف به ایمان منتفی می‏گردد. بنابراین از نگاه وحیانی تنها نگذاشتن رهبر جامعه اسلامی در امورسرنوشت‏ساز جمعی روا نیست؛ لذا

جالب است که خداوند جواب حواریون در پاسخ به درخواست حضرت عیسی را چنین گزارش می‏کند: «نَحْنُ أَنْصارُ اللهِ» (آنان گفتند ما یاوران خداوند هستیم). این تعبیر نشان می‏دهد که یاری امام جامعه یاری خداوند تلقی می‏شود؛ چراکه حضرت مسیح از حواریان می‏پرسد چه کسی یاریگر من است و آنان پاسخ می‏دهند: «ما یاریگر خداوند هستیم».^۱

نکته درخور توجه در پایان این آیه آن است که خداوند می‏فرماید: (فَآمَنَتْ طائِفَةٌ مِنْ بنی‏اسرائیل وَکَفَرَتْ طائِفَةٌ فَأَیَّدْنَا الَّذینَ آمَنُوا عَلی‏ عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظاهِرینَ؛^۲ پس طایفه‏ای از بنی‏اسرائیل ایمان آوردند و طایفه‏ای کفر ورزیدند، و کسانی را که ایمان آورده بودند، بر دشمنانشان یاری کردیم تا چیره شدند).

خداوند در ادامه سفارش به الگوگیری از حواریون، گریزی به عاقبت مسئولیت‏پذیران و مسئولیت‏گریزان جامعه بنی‏اسرائیل می‏زند و می‏فرماید با وجود کارشکنی افراد کافر، ولی مؤمنان مسئولیت‏پذیر که به پشتیبانی از رهبر جامعه پرداختند دشمنانشان را مغلوب ساختند. بنابراین پیام فراز اخیر این است که وقتی افرادی اقدام به یاری امام جامعه کنند نمی‏توانند همگان را با خود همراه کنند بلکه شماری اساساً از قبول زعامت امام جامعه استنکاف می‏ورزند؛ اما این یاری‏گرانِ ولی الهی جامعه باید بدانند که نهایتاً آنان مشمول تأییدات الهی می‏شوند و بر دشمنان خود غلبه خواهند کرد.

سومین آیه‏ای که به این مسئولیت اشاره دارد، آیه ۲۵ سوره حدید است. خداوند در این سوره پشتیبانی از فرستادگانش را گوشزد می‏کند و می‏فرماید: (أَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیبِ؛^۳ آهن را نازل کردیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است، تا خداوند بداند چه کسی او و رسولانش را یاری می‏کند بی‏آنکه او را ببینند).

مراد از یاری کردن فرستادگان الهی، جهاد و قتال در رکاب رهبران الهی جوامع موحد