زبانی فرهنگ صبر و شکیبایی در پیکره جامعه، میشود صبر اجتماعی. صبر گروهی مرحله برتر صبر است که اگر تحقق یابد سبب استواری و قوت نظام اجتماعی میگردد.۱
۶. حفظ محیط زیست
در آموزههای قرآنی مستقیم و غیرمستقیم به اهمیت محیط زیست طبیعی کره زمین اشاره شده است و در آشکارترین بیان خداوند انسان را در زمین مأمور آبادانی کرده است و لذا باید در برابر این مأموریت پاسخگو باشد.
خداوند از زبان حضرت صالح علیه السّلام میفرماید: (هُوَ أَنشَأَکُم مِّنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا؛۲ اوست که شما را از زمین آفرید و در آن مأمور آبادانی کرد).
«استعمار» در زبان تازی به معنای مأمور به آبادانی کردن است.۳ بنابراین لازمه آباد ساختن زمین، اجتناب از تخریب زمین با همه جنبههای طبیعیاش است؛ چراکه آبادانی مخالف نابود ساختن محیط زیست طبیعی است.
همچنین بر اساس این آیه، زمین مادر بشر است؛ چراکه از آدمی از خاک برآمده است؛ لذا باید به آن احترام بگذارد و از آلوده کردن و تباه ساختنش خودداری کند. شاید چنین تکریمی برای محیط زیست آدمی در هیچ دین و آیینی نمونه نداشته باشد. چنانکه در جای دیگر خداوند میفرماید: (وَجَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیءٍ حَیّ؛۴ هر چیز زندهای را از آب پدید آوردیم). بر پایه این آیه نیز آدمی به عنوان سرآمد موجودات زنده، از آب پدید آمده است. بنابراین از نگاه قرآن، آب و خاک مادران طبیعی بشر هستند؛ لذا باید از تخریب و فاسد کردن آنها بپرهیزد. جالب است که این ماداران طبیعی (همانند مادران خونی) بشر را نیز تغذیه میکنند.
در بیانی دیگر خداوند در وصف قیامت میفرماید: (ثُمَّ لَتُسْلُنَّ یُوْمَئذٍ عَنِ النَّعِیمِ؛۵ سپس
