غیرشرکتی نیز اقبال شده است و Individual Social Responsibility (مسئولیت اجتماعی فردی) یا به اختصار ISR مورد توجه قرار گرفته است؛ درحالیکه به نظر میرسد این اصطلاح پیش از این دهه، با تعبیر آموزش شهری و شهروندی نامیده میشده است.۱
با این همه امروزه مفهوم مسئولیت اجتماعی فردی در برابر مسئولیت اجتماعی شرکتی بسیار کمتر مورد توجه است و شاید نتوان کتاب مستقلی با این عنوان را معرفی نمود. البته میتواند یکی از عوامل این حقیقت، گرایش بیشتر فرهنگ غربی حاکم به دیدن حقوق افراد تا تکالیف آنان باشد.
به هر روی در عرصهٔ مسئولیت اجتماعی فردی میتوان از کتابی نام برد با عنوان کسب و کار اجتماعی۲ (۲۰۱۰م). این کتاب تألیف محمد یونس است. وی در آن بیان میکند چگونه با رها کردن کرسی تدریس دانشگاه تبدیل به یک فعال اجتماعی میشود و با هدف رفع فقر و تأمین منابع مالی روستاییان بنگلادش اقدامات موفقی را انجام میدهد و تجربه خویش را به عنوان یک نظریه و راهحل قابل الگوبرداری در این کتاب توضیح میدهد.۳
همچنین بحث «غیرگرایی/ دیگرگروی»۴ در علم اخلاق نیز دارای مباحثی متناسب با مسئولیتپذیری اجتماعی افراد است.۵
افزون بر این دو، برخی از دیگر پژوهشهای قابل ذکر در این قلمرو عبارتاند از:
مقاله «مسئولیتپذیری اجتماعی در برنامه درسی کنونی دوره ابتدایی ایران»، مهدی سبحانی نژاد، بهار ۱۳۷۹ش؛
کتاب مسئولیتپذیری و مشارکت اجتماعی در بین دانشآموزان، مجید حیدری، ۱۳۸۰ش.
1.. ایمان و جلائیان، بررسی رابطه بین مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی، ص۲۰.
2.. Building Social Business: the new kind of capitalism that serve humanity`s most pressing needs.
3.. محمد یونس، کسب و کار اجتماعی، ص۱۷ - ۲۶.
4.. altruism
5.. ر.ک: ادواردز و بورچرت، دانشنامه فلسفه اخلاق: ۵۳۷ـ۵۴۰؛ بکر، مجموعه مقالات فلسفه اخلاق برگرفته از دایره المعارف لارنس بکر، ج۱، ص ۹ـ۱۷.
