در آیه بعد خداوند می‏فرماید: (فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِرُوا بِهِ أَنْجَینَا الَّذِینَ یَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِینَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِیسٍ بِما کانُوا یَفْسُقُونَ؛^۱ اما هنگامی که تذکراتی را که به آنها داده شده بود فراموش کردند (لحظه عذاب فرا رسید؛ و) نهی‏کنندگان از بدی را رهایی بخشیدیم؛ و کسانی را که ستم کردند، به خاطر نافرمانی‏شان به عذاب شدیدی گرفتار ساختیم‏).

از این آیه برمی‏آید که نهی از منکر آنان مؤثر واقع نشد، ولی دست‏کم سبب نجات مسئولیت‏پذیران گردید و دو گروه دیگر به دلیل ظلم مستقیم و غیرمستقیم‏شان گرفتار عذاب شدند. بنابراین یکی از فواید نهی از منکر (کنترل اجتماعی) نجات از عذاب دنیوی است که دست‏کم در قالب پیامدهای منفی منکرات، دامنگیر مسئولیت‏گریزان نیز می‏گردد.

در آیه‏ای دیگر خداوند می‏فرماید: (فَلَوْ لا کانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِکُمْ أُولُوا بَقِیَّةٍ یَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ فِی الْأَرْضِ إِلَّا قَلِیلاً مِمَّنْ أَنْجَینا مِنْهُمْ^۲؛ پس چرا از نسل‏های پیش از شما خردمندانی نبودند که [مردم را] از فساد در زمین باز دارند؟ جز اندکی از کسانی که از میان آنان، نجاتشان دادیم‏).

این آیه با صراحت گویای آن است که انجام مسئولیت نهی از فساد دست‏کم موجب می‏شود ناهی مشمول هلاکت نگردد و نجات یابد؛ چراکه نهی، مسبوق به انزجار و توجه نسبت به زشتی فساد است؛ لذا مسئولیت‏پذیری در اینجا خود شخص را نگه می‏دارد.

همچنین خداوند در قرآن پس از گزارش داستان ابراز انزجار حضرت لوط از همجنس‏بازی قومش می‏فرماید لوط گفت: «خداوندا من و خانواده‏ام را از کردار آنان رهایی بخش»^۳؛ یعنی یا مرا نگه دار که مرتکب رفتار زشت آنان نشوم یا از آثار سوء و عاقبت دردناک رفتار زشت آنان در امان دار.^۴ سپس ادامه می‏دهد: (فَنَجَّینَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِینَ^۵؛ ما او و تمامی خاندانش را نجات دادیم).

گرفت؛ چراکه آدمی ناگزیر از زندگی اجتماعی است و جامعه ظرف حیات اجتماعی انسان است؛ لذا آلودگی ظرف سبب آلودگی آنچه در ظرف است می‏شود چنان‎که یک یا چند نفر ممکن است هوای منطقه‏ای را آلوده کنند ولی همه کسانی که سکوت کردند و جلوی آنان را نگرفتند در معرض تنگی نفس و بیماری قرار خواهند داشت.

بنابراین نهی از منکر مؤثر، در درجه اول سبب نجات و آسایش خود افراد مسئولیت‏پذیر است؛ چراکه محیط حیات اجتماعی خود را از آلودگی پاک می‏کند و حتی اگر تلاش او مؤثر نیز واقع نشود، این تلاش به شکل طبیعی فرد را از تأثیرپذیری از فرهنگ نادرست یا رفتارناهنجار دور می‏کند؛ چراکه وقتی او دیگران را نهی می‏کند و انزجار خود را اعلام می‏دارد، از درون نسبت به آن ناهنجاری واکسینه می‏گردد.

خداوند برای بیان این مفاهیم صحنه‏ای از سرکشی گروهی از یهودیان بنی‏اسرائیل را تصویر می‏کند که از ماهیگیری در روز شنبه نهی شدند ولی از فرمان خدا سرپیچی کردند؛ ولی افزون بر این گروه، دو گروه دیگر در این صحنه وجود دارند، مسئولیت‏پذیران نهی‏کننده و ساکتان بی‏‏اعتنا. قرآن کریم گفت‎وگوی میان این دو گروه اخیر را چنین گزارش می‏کند:

به یاد آر هنگامی را که گروهی از آنها [به گروه دیگر] گفتند: «چرا جمعی (گنهکار) را اندرز می‏دهید که سرانجام خداوند آنها را هلاک خواهد کرد، یا به عذاب شدیدی گرفتار خواهد ساخت؟! [آنها را به حال خود واگذارید تا نابود شوند!]» گفتند: «[این اندرزها] برای اعتذار [و رفع مسئولیت] در پیشگاه پروردگار شماست؛ به علاوه شاید آنها [بپذیرند، و از گناه باز ایستند، و] تقوا پیشه کنند.^۱

از این آیات برداشت می‏شود که در کنترل اجتماعی باید حتماً در هر حالی مسئولیت‎نگر و وظیفه‏محور باشیم. در عین حال به اندازه ممکن باید نتیجه‏گرا نیز باشیم. همچنین ناهیان از منکر نباید از مردم انتظار پذیرش صددرصد داشته باشند؛ چنان‎که در گزارش قرآن آمده است: (وَلَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ؛^۲ شاید بپذیرند و تقوا پیشه کنند).