آن به خود شخص است. وقتی همگان با کاستن از سود کوتاه‏مدت و تحمل برخی محدودیت‏ها، محیط زیست خود را پاکیزه نگاه دارند، منفعتی شخصی را از دست داده‏اند، اما منفعتی عمومی به دست می‎آورند که نفع آن به خودشان می‎رسد؛ یا وقتی کسی از بخشی از اموال خود می‎گذرد و به نیازمندان کمک می‎کند، افزون بر منفعت مادی حاصل از گردش مالی و رونق بازار و تقویت جریان عرضه و تقاضا، منفعتی اخروی به دست می‏آورد که همان پاداشی است که به نیکوکاران وعده داده شده است.

همچنین وقتی کسی با نثار جان خود در راه دفاع از وطن به شهادت می‏رسد در برابر منفعت شخصی دنیوی، به منفعتی بی‏اندازه در جهانی دیگر نائل می‎شود. بنابراین در هر شرایطی ترجیح منافع عمومی، افزون بر تأمین منافع دیگران به منفعتی دیگر برای خود شخص تبدیل می‏گردد؛ اما ترجیح منافع شخصی اولاً منافع عمومی را پوشش نمی‏دهد؛ ثانیاً سبب تخریب منافع عمومی می‎شود و ثالثاً در نهایت دود عدم تأمین منافع عمومی به چشم خود افراد خودخواه می‏رود.

۲. نظم و حیات اجتماعی

مصرف بی‏رویه و افراطی آب و سوخت، حضور انبوه اتومبیل‏های تک‏سرنشین در خیابان‏ها، تخریب جنگل‏ها و منابع طبیعی، کمبود تعهد کاری در میان صاحبان مشاغل خصوصی و دولتی، قانون‏گریزی در عرصه‏های مختلف زندگی، رقابت‏های ضداخلاقی و ویرانگر در میان جناح‏های سیاسی، نقض مقررات راهنمایی و رانندگی و بسیاری از مشکلات مشابه، جلوه‏ها و آثاری از بی‏توجهی یا کم‏توجهی به منافع جمعی هستند.^۱ این مشکلات، نظم و در ادامه حیات اجتماعی را به چالش می‏کشند و سبب هدررفت سرمایه‏های مادی و معنوی ملی می‏گردند.

۳. حرکت جامعه به سمت پیشرفت همه‏جانبه

حرکت جامعه به سمت پیشرفت نیازمند مشارکت همگانی در ارتقای کیفیت زندگی کل

ترجیح منافع عمومی بر منافع فردی است تا این پیام به نوع بشر مخابره شود که مصالح عمومی بر آسایش و منفعت شخصی برتری دارد. برای نمونه، زمانی که بیگناهی حضرت یوسف علیه السّلام به اثبات رسید و به سبب تعبیر شگفت خواب عزیز مصر، جایگاه ویژه‏ای در چشم دستگاه حکومت یافت، می‏توانست به رنج چندین ساله فراق والدینش، آن هم فراقی تلخ از دوران کودکی، پایان دهد و تقاضای بازگشت به زادگاهش را داشته باشد؛ ولی منافع عمومی جامعه مصر را بر نفع و خواسته درونی‏اش ترجیح داد و بیش از یک دهه خود را درگیر سامان‏دادن اوضاع اقتصادی و معیشتی مردم آن سرزمین کرد.^۱

به عنوان نمونه الهام‏بخش دیگر، قرآن گزارش می‏کند: حبیب‏ نجار هنگامی که از رویگردانی افراد جامعه خود از پذیرش فرستادگان الهی باخبر شد، کنج آرام خود در حاشیه شهر را رها کرد و به قصد روشنگری و ارشاد، عازم بطن جامعه شد و سرانجام نیز در مسیر روشنگری و حمایت از رسولان الهی جانش را فدا نمود؛ چراکه از نگاه او منافع عمومی جامعه بر آسایش و مصلحت فردی‏اش ترجیح دارد.^۲

چرایی رجحان منافع جمعی

اما پرسش مهم این است که چرا منافع جمعی بر منافع فردی ترجیح دارد و چگونه می‏توان به شکل نظری چنین امری را اثبات کرد؟

به شکل خلاصه ارتباطی که موارد زیر با تقدم منافع جمعی بر منافع فردی دارد سبب باور به این مبناست.

۱. مدیریت تأمین منافع

قرآن کریم در اصلی کلی می‏فرماید: (إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها؛^۳ اگر نیکی کنید بخودتان نیکی کرده‏اید و اگر بدی کنید به خودتان بدی کرده‏اید). در بحث حاضر نیز گذشتن از منافع شخصی به نفع منافع عمومی، گونه‏ای احسان است که بازگشت