فصل دوم:

چیستی و ویژگی‏های مسئولیت‏پذیری اجتماعی در قرآن

پیش‏گفتار

در این فصل - چنان‎که از عنوان مشخص است - بر آنیم تا با چیستی، ویژگی‏ها و ریشه‏های مسئولیت‏پذیری اجتماعی در نگاه وحیانی آشنا شویم.

بنا بر این هدف، به مفهوم مسئولیت‏پذیری اجتماعی از زاویه‏ای که در قرآن کریم مورد نظر است می‏پردازیم و در ادامه از همین زاویه، شاخص‏ها، عوامل انگیزشی، اهمیت، مراتب و غرض اصلی از مسئولیت‏پذیری اجتماعی افراد در قرآن را بررسی می‏کنیم.

گفتنی است کوشیده‏ایم عناوین اصلی و فرعی این فصل، مستقیم یا غیرمستقیم از آموزه‏های وحیانی گرفته شوند و از بررسی عناوین و ذکر مباحث به شکل کلی (مگر به جهت ضرورتی خاص) بپرهیزیم.

الف - مفهوم‏شناسی «مسئولیت‏پذیری اجتماعی»

مفهوم «مسئولیت‏پذیری اجتماعی» در ارتباط با افراد، به گونه‏های مختلف تعریف شده است. برای نمونه می‏توان به این تعاریف اشاره کرد:

۱. هر فرد یا گروهی موظف است چنان عمل کند که بیشترین نفع را به جامعه برساند؛ خواه به شکل ایجابی و از طریق انجام فعالیت‏هایی که مستقیماً در جهت اهداف جامعه‏اند یا به شکل سلبی یعنی از طریق شرکت نکردن در فعالیت‎های مضر اجتماعی؛^۱