175
کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم

تفاوت اصلی میان مراسم عزاداری غرب آسیا و شبه قاره هند در این است که در شبه‌ قاره، اهل‌سنت مجالس و دسته‌های خاص خود را برای محرم دارند و عَلَم‌ها و ‌تعزیه‌‌هایی را حمل می‌کنند که در خانه‌های شخصی نگهداری می‌شوند. شرکت فعالانه غیرمسلمانان در مراسم عزاداری شیعی در شبه ‌قاره کاملاً متداول است.

۶. منطقه کارائیب

در ترینیداد، دسته‌های عزاداری را هوسِی فیستا۱ می‌نامند. آنها به جای خصیصه عزادارانه، خصیصه‌ای جشنواره‌ای دارند، تأثیری که فرهنگ لاتینیِ اصل و نسب سرخ‌پوستی آنها برجای گذاشته است.

نتیجه‌گیری

چه در میان مردم فارسی‌زبان و چه درمیان ترک‌‌ها یا عرب‌‌ها، یا جوامع اردو‌زبان شبه‌قاره، مراسم عزاداری شیعه، شیفتگی و دلبستگی همگانی مشابهی را نسبت به ائمه [علیهم السلام] و اصول‌شان نشان می‌دهد. در سراسر جهان، به رغم تفاوت‌های زبانی یا تفاوت در شکل ساختاری مراسم، شیعیان زمینه‌ای وحدت‌بخش دارند و که همان دل‌دادگی مطلق نسبت به امام حسین [علیه السلام] و آرمان عدالت‌خواهی، ایثار و رستگاری او می‌باشد.

من با اهدافی کاربردی، مراسم عزاداری شیعی در ایران و غرب آسیا را از مراسم شبه‌قاره هند و پاکستان جدا کردم. دسته‌ها در هر دو سرزمین شدیداً مشحون از احساسات است، اگرچه ساز و برگ آنها متفاوت است. ماکت‌‌های بارگاه

1.. Husay Fiesta.


کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم
174

در غرب آسیا بسیاری از متدیّنین شیعه می‌خواهند در سرزمین‌های مقدس بین ‌کربلا و نجف به خاک سپرده شوند. حتی زمانی که امکانات سردخانه‌ای وجود نداشت، آرزوی آنها برآورده شده و بدن‌شان برای خاک‌سپاری به ‌کربلا منتقل می‌شد. اما این کار برای شیعیان شبه‌قاره نشدنی بود مگر این که قبل از مرگ‌شان در ‌کربلا مقیم می‌شدند.

به همین علت در شبه‌قاره هند زمین‌هایی به صورت نمادین به عنوان زمین مقدس ‌کربلا معیّن شد. همه ‌تعزیه‌ها دفن نمی‌شوند بلکه بعضی از آنها به امام‌‌باره و بقیه به خانه‌های شخصی بازگردانده می‌شوند. نوع ساختار ضریح مشابه ساختار ‌تعزیه است با این تفاوت که ضریح، از مواد بادوام و معمولاً از نقره ساخته می‌شود۱ (در واقع، ضریح به معنای نرده‌ای نقره‌ای است که دور مقبره اولیا کشیده می‌شود).۲

و اما خودْرنجاندنِ تعالی‌بخش، موسوم به ماتم، شباهت‌هایی با مراسم غرب آسیا دارد که در آن شرکت‌کنندگان با دست بر سینه‌، با زنجیر بر پشت و یا با چاقو بر پیشانی خود می‌زنند. این اعمال ممکن است در محوطه امام‌‌باره یا در دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها انجام شود. آنها هم‌چنین به نوحه‌‌خوانی و مرثیه‌خوانی مشغول می‌‌شوند. در ‌این‌جا برنامه‌های نمایشی مرتبط با مصائب امام حسین [علیه السلام] وجود ندارد.

سنت شبه ‌قاره هند از زمان تشکیل پاکستان یکسان بوده، اما گرایش به پالودن مراسم از  [تأثیرات] عوامل بیگانه نیز وجود داشته است. امام‌‌باره‌های پاکستان، شکوه امام‌باره‌های لکنو را ندارند، اما مجالس و دسته‌های آنها بسیار مفصل هستند. ‌تعزیه‌‌ها، مانند ‌تعزیه‌‌ها در هند، ممکن است در امام‌‌باره‌ها و نیز خانه‌های شخصی نگهداری شوند.

1.. ر.ک: تصویر شماره ۱۰.

2.. Census of India ۱۹۶۱, Moharram in two cities Lucknow and Delhi.

  • نام منبع :
    کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 250
صفحه از 302
پرینت  ارسال به