پیشگفتار
اثر حاضر اولین مرحله تحقیقات پژوهشگران گروه مطالعات تطبیقی و استشراق است که در قالب ترجمه و نقد مقالاتی از مجموعه Shi’ism انجام پذیرفته است. در انجام این پروژه، هفت مقاله انتخاب شد که دارای موضوعات کلامی و یا تاریخ اندیشه بودند. ترتیب چینش مقالات میتوانست بر اساس تقدم و تأخر آنها در مجموعه Shi’ism باشد؛ اما از آنجا که ارجاع خاصی در آنها به مقالات پیش از خود وجود ندارد و همچنین ناظر به دیگری نیز نوشته نشدهاند، تصمیم بر آن شد که ترتیب موضوعی مبنای چینش مقالات قرار گیرد. از اینرو، این مجموعه در دو دفتر جانمایی شد: دفتر اول: مقالات تاریخی و دفتر دوم: مقالات کلامی.
دفتر دوم، بیشتر به مقالاتی اختصاص دارد که به صورت مستقیم به بعضی از آموزههای مکتب تشیع ورود کرده و جنبههای مختلف آن را مورد بررسی قرار میدهد. البته این دسته از مقالات به روند تنسیق این تعالیم در درون شیعه نیز میپردازند، اما تمرکز اصلی بر بیان آموزه و جوانب آن است. این دفتر چهار مقاله را در خود جای داده است:
اشمیتکه در مقاله «علامه حلّی و کلام شیعی- معتزلی» با بررسی اجمالی کلام امامیه و مکاتب شکل گرفته در درون آن تا زمان علامه حلی، نظریات مطرح هر مکتب را مطرح و میزان تأثیرپذیری از تفکرات دیگر چون اهل حدیث و معتزله را