بیست سال ناپدید شد.۱ سیره مهمتر، راجع به خود محمد [صلی الله علیه و اله] است. در بحثی جدلی میان محمد بن علی بن بابویه (د. ۳۸۱ق/۹۹۱م) محدث متکلم و مخالفی ناشناس (بعض الملحدین)، که در حضور رکن الدوله از آل بویه صورت گرفت، آن فرد مخالف استدلال میکند چون رومیان در آستانه غلبه بر مسلمانان هستند، پس امام دوازدهم [عج] باید ظاهر شود (و بنابراین ظهورش لازم است). ابن بابویه در جواب وی میگوید که تعداد کفار در زمان پیامبر [صلی الله علیه و اله] بسیار بیشتر بود، اما با این حال پیامبر [صلی الله علیه و اله] به دستور خداوند، مأموریت خود را چهل سال پنهان کرد (أسرّ [علیه السلام] أَمرَهُ و کَتَمَه). سپس او مأموریت خود را برای افراد مورد اعتمادش، فاش ساخت و سه سال دیگر آن را از باقی افراد پنهان نگاه داشت؛ سپس سه سال دیگر در پی آن آمد که پیامبر [صلی الله علیه و اله] و پیروانش در درّهای تنگ (شِعب) در نزدیکی مکه پنهان بودند؛ و آنگاه بود که خداوند به آنها دستور داد تا بیرون آمده و پیام اسلام را منتشر کنند.۲
دلیل رایجی که برای پنهان نگاه داشتن نام امام دوازدهم [عج] نه تنها از دشمنان، بلکه از حامیان او نیز اقامه شده، این است که اگر شیعیان نام ایشان را میدانستند، آن را فاش میکردند، چنانکه اگر از مکان وی نیز آگاه بودند، آن را آشکار میساختند.۳ ابن بابویه میگوید شاکله مردم بهگونهای است که به افشای هرچه که میشنوند و میبینند، تمایل دارند.۴ اگر امام دوازدهم [عج] در غیبت نبود، شاید برخی از شیعیان،
1.. Kohlberg, "Antediluvian", p. ۴۷.
2.. شیخ صدوق، کمال الدین، ص۸۵؛ قس: شیخ طوسی، الغیبة، ص۶۱. در روایتی مشابه، برای اشاره به پنهان شدن پیامبر[ صلی الله علیه و اله]، از فعل إکتَمَنَ استفاده شده است (شیخ صدوق، کمال الدین، ص۳۳۳؛ شیخ طوسی، الغیبة، ص۲۰۲).
3.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۳۳، ش۲؛ قس: ابن قبه، مسألة الإمامة، که در شیخ صدوق، کمال الدین، ص۶۰ نقل شده است. در مورد متن ابن قبه ر.ک:
Modarressi, Crisis and Consolidation in the Formative Period of Shī‘īte Islam: Abū Ja‘far ibn Qiba al-Razi and His Contribution to Imamite Shiite Thought, p. ۱۳۶ (Arabic) = p. ۱۴۰ (English).
4.. الأنفس مبنیّة علی نشر ما سمعت وإذاعة ما أحسّت (شیخ صدوق، کمال الدین، ص۴۴).