203
کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم

آن نشده است در حالی که نویسنده می‌‌توانست از این عمل برای بیان آموزه‌‌ها و نمادهای شیعه استفاده فراوانی نماید. محوریت نماد کانونی اشک نسبت به دیگر نمادها در عزاداری شیعه در شکل زیر نشان داده شده است:

علاوه بر اشک سه نماد دیگر نیز در شیعه وجود دارد که با آن رابطه تنگاتنگی دارد و در عین‌حال در این مقاله نیز اشاره نشده‌‌اند. این سه نماد عبارت‌اند از: آب، خون و دست. جای تعجب است که نویسنده با دید هنری خود چگونه از این نمادها با وجود تبلور زیاد آنها در نهضت عاشورا و عزاداری‌‌های مردم غفلت نموده و اشاره‌‌ای به آنها نکرده است.

۲. امتيازات

۲.۱. تناسب در شکل و ساختار

در مقدمه مقاله توضیح مختصری در مورد امام حسین‌ علیه السلام و جریان شهادت ایشان ارائه شده است. نویسنده حادثه کربلا را بزرگ‌ترین حقیقت رنج‌آور و عمل رستگاری‌بخش در شیعه معرفی می‌‌نماید. سپس از خصوصیت فرا تاریخی آن سخن به میان آورده و


کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم
202

داشته، با دیدن این برنامه‌ها و این سازه‌ها با استفاده از احساس و اطلاعات شخصی خود به نمادسازی پرداخته و از اطلاعات عزادار شیعه استفاده چندانی نکرده است.

۱.۲.۲. عدم توجه به نمادهای کانونی

یکی از نکاتی که در این مقاله مغفول مانده و نویسنده جز در ضمن ‌مسائل دیگر، به آن نپرداخته است، اشک ریختن عزاداران در رسای حضرت اباعبداللّه‌ علیه السلام می‌‌باشد. باید توجه داشت که در بررسی نمادها باید به اندازه کافی به هر کدام پرداخته شود که در این میان از اشک به عنوان یک عنصر بسیار تأثیرگذار در مراسم عزاداری، غفلت شده است. بر طبق احادیث و آموزه‌‌های شیعی باید اذعان کرد که اشک نقطه کانونی تمام شکل‌های عزاداری است. آن‌چه در روایات آمده است ‌تأکید بر ریختن اشک برای مصائب اهل بیت‌ علیهم السلام است.۱ به عبارت دیگر نمادها و مراسم گوناگون فقط و فقط برای آن است که این اشک محقق شود و سوگواری برای اهل بیت‌ علیهم السلام شکل بگیرد. این ‌تأکید و توجه به گونه‌‌ای است که اشک ریختن برای سیدالشهدا‌ علیه السلام از سوی امامان علیهم السلام وسیله آمرزش گناهان و رستگاری در روز قیامت شمرده شده است.۲ اشعار روضه‌‌ها و نوحه‌‌های عزاداری که برگرفته از آموزه‌‌های تشیع است نیز همین مطلب را می‌‌رساند. به عنوان نمونه به این شعر دقت کنید:

ای دل! ز سوز گریه جگر را کباب کن یاد از حسین تشنه به چشم پر آب کن

و یا:

باید برای مثل تو گریانمان کنند هم صبح و هم غروب پریشانمان کنند

متأسفانه این نماد کانونی در این پژوهش مورد غفلت قرار گرفته و توجه چندانی به

1.. علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج۱۰، ص۱۰۳ ؛ ج۴۴، ص۲۸۹-۲۹۰ و... .

2.. همان، ج۴۴، ص۲۸۳، ۲۷۸ ، ۲۹۲ و... .

  • نام منبع :
    کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 508
صفحه از 302
پرینت  ارسال به