پیامبر صلی الله علیه و اله نیز گزارش شده است. در کتاب لهوف آمده‌‌است که مردم مدینه بعد از اطلاع یافتن از نزدیک شدن کاروان به شهر، در حالی که اشک می‌‌ریختند و مرثیه سرایی می‌‌کردند، به استقبال کاروان آمدند و در محضر امام زین‌العابدین علیه السلام به عزاداری مشغول شدند^۱ و طبق نقل‌هایی برپایی این مجالس سوگواری تا مدت‌ها در منازل اهل بیت علیهم السلام و به خصوص خانه حضرت زینب علیها السلام ادامه داشت.^۲

ﻫ) اولین زائر امام علیه السلامدر کربلا و مرثیه سرایی وی

در کوفه عبیداللّه بن حرّ جعفی تنها چند روز پس از واقعه کربلا به همراه یاران و اتباع خود به آن سرزمین رفت و بر سر مزار امام حسین علیه السلام و یارانش به مرثیه سرایی پرداخت و حسرت خورد که چرا ایشان را یاری نکرده است. در بسیاری از متون تاریخی از وی به عنوان اولین زائر کربلا نام برده می‌‌شود.^۳

و) مجلس عزای حسینی در شام

طبری گزارش می‌‌کند که پس از ورود کاروان اسرا به شام و خطابه‌خوانی امام سجاد‌ علیه السلام، یزید به اهل بیت امام حسین علیه السلام و زنان خاندان خود اجازه داد که عزاداری کنند و آنها ‏نیز به مدت سه روز به طور رسمی در شام عزاداری کردند.^۴

همان‌طور که از موارد برشمرده شده کاملاً مشخص است، خاستگاه عزاداری و نیز شکل آن برگرفته از سوگواری اهل بیت علیهم السلام می‌‌باشد و در حقیقت آنها اولین افرادی بودند که مجالس عزاداری برای امام حسین‌ علیه السلام برگزار نمودند. لذا باید اذعان

خود لطمه زدند. در این میان حضرت زینب علیها السلام شروع به مرثیه‌سرایی کرد و با مخاطب قرار دادن پیامبر صلی الله علیه و اله نوحه‌‌ای سر داد که دوست و دشمن را گریاند.^۱

ب) عزاداری زنان بنی هاشم در مدینه

بعد از خبر یافتن اهل مدینه از شهادت حضرت اباعبداللّه علیه السلام زنان بنی هاشم گرد آمده و مشغول شیون و زاری شدند و بر چهره خود لطمه زدند. دختر عقیل بن ابی طالب نیز در میان آنها سر خود را برهنه کرده و ابیاتی را در رثای شهدای کربلا و مذمت امویان خواند.^۲

ج) ام السلمه و عزاداری برای امام حسین علیه السلام

یعقوبی نقل می‌‌کند که نخستین شیون‌گر بر امام حسین علیه السلام در مدینه، ام السلمه همسر رسول‌اللّه صلی الله علیه و اله بود. گویا حضرت رسول صلی الله علیه و اله به ایشان شیشه‌‌ای پر از خاک را داده و فرموده بودند: «جبرئيل مرا خبر داده است که امت من حسين را مى‏کشند. هرگاه این خاک، خون تازه گردید بدان حسین علیه السلام کشته شده است». این شیشه نزد وی بود تا زمانی که روز عاشورا مشاهده کرد خاک به خون تبدیل شده است شروع به فریاد و شیون نمود. بعد از زاری او زنان مدینه از هر سو شروع به گریه کردند به گونه‌‌ای که از شهر مدينه چنان شيونى ‏برخاست که هرگز مانند آن شنيده نشده بود.^۳

د) زینب علیها السلام و مجالس سوگواری در مدینه

مراسم‌هایی از این دست در بازگشت کاروان اسرا به مدینه و ورود آنها به شهر