توابین در این زمینه می‌‌داند: «گزارش‌هایی از زیارت کردن این افراد وجود دارد که چهار سال بعد از مرگ او اتفاق افتاده است. زائران، جنگجویان و خونخواهان حسین بودند که خود را «توابین» نامیده بودند. آنها در برابر عبیداللّه بن زیاد قیام کردند.... در خلال این عملیات نظامی به شدت انتقام‌جویانه، جنگجویان  [در کربلا] توقف کردند برای اینکه با قهرمان شهیدشان بیعت کنند و زاری نمایند. آنها در طول روز ناله و شیون و زاری کردند و شب هنگام واقعه جان‌گداز قتل عام کربلا را بازخوانی نمودند. آنها بسیار گریستند به طوری که شن‌های صحرا از آن خیس شد مانند اینکه آب جریان پیدا کرده است. این برنامه یک پیش نمونه برای مراسم بعدی و مخصوصاً مراسمی که به عنوان مجلس عزا نامیده می‌شود، گردید».^۱

همان‌طوری که از عبارت چلکوفسکی بر می‌‌آید وی آغاز پدیداری مجالس عزای حسینی را به دوره توابین نسبت می‌‌دهد و آن را الگویی برای مجالس سوگواری شیعه در طول تاریخ معرفی می‌‌نماید. به عبارت دیگر وی مدل عزاداری رایج در میان شیعیان یعنی مرثیه‌خوانی و گریه برای امام شهید را برگرفته از عمل توابین و مربوط به دوره آنها می‌‌داند. اما آن‌چه در متون تاریخی می‌‌بینیم حاکی از آن است که مراسم عزاداری برای امام حسین علیه السلامبسیار پیش از این زمان و همگی نیز به سبک و سیاق مراسم توابین برقرار شده است. این برنامه‌‌ها در مکان‌های مختلف و بعضاً توسط افراد مختلفی برگزار شده است؛ به عنوان مثال:

الف) عزاداری اهل بیت علیهم السلام در کربلا

بر طبق نقل‌های تاریخی اولین مراسم عزاداری برای شهدای کربلا روز ۱۱ محرم و توسط اهل بیت علیهم السلام امام در کربلا برگزار شد. در این روز زمانی که کاروان اسرا را از کنار بدن‌های پاک شهدا عبور دادند، زن‌ها شروع به شیون کردند و بر صورت‌های

اهمیت به جنبه هنری آن. به عبارت دیگر تعزیه منشأ پیدایش هنری ندارد تا بتوان آن را با معیارهای نمایش غربی سنجیده و سیر تاریخی آن را همانند روند تاریخی تراژدی‌های یونان دانست،^۱ بلکه مبنای شکل‌گیری چنین مراسمی، اعتقادات عامه و تلاش برای زنده نگه داشتن یاد و نام اولیای دین از راه سوگواری برای شهادت آنها می‌‌باشد. گزارش‌های تاریخی از اولین تعزیه‌‌ها در بعد از اسلام نیز همین مسئله را نشان می‌‌دهد. ابن اثیر در بیان وقایع سال ۳۶۳ق، از «فتنه‏اى بزرگ» میان سنى و شیعه یاد مى‏کند؛ به این روایت که اهل «سوق الطعام» در بغداد، که سنى مذهب بودند شبیه جنگ جمل را ساخته و به گمان خود با اصحاب على علیه السلام مى‏جنگیدند.^۲ و این به گمان قوى در معارضه با عمل «کرخیان» که شیعى مذهب بوده و «شبیه واقعه کربلا» را پدید آورده بودند، صورت گرفته است.^۳ مشخص است که دو طرف این شبیه‌سازی را برای اعلام اعتقادات خود و نیز سوگواری انجام می‌‌دادند و به هیچ وجه جنبه نمایشی و هنری نداشته است.

این مسئله در خود تعزیه و اشعار آن نیز ظهور و بروز دارد. مثلاً کسی که نقش شمر را بازی می‌‌کند در آغاز کار، در حالی که با گام‌های بلند و تند گرد صحنه نمایش را می‌پیماید چندین بار به صدای بلند می‌خواند:

الا یاران! نه من شمرم نه این خنجر مراد از کار ما این است که این مجلس بکاء باشد

۱.۱.۴. اشتباه تاریخی در الگوپذیری عزاداری از توابین

نویسنده در قسمتی از مقاله الگوی عزاداری و زیارت قبر امام حسین علیه السلام را اقدام