شناخت تشیع را آغاز کرده است».^۱

البته در دهه‌‌های اخیر، فعالیت‌های شیعه‌پژوهی در بین مستشرقان رواج یافته است. به نظر می‌‌رسد، رویکرد جدید غربیان در شیعه‌‌پژوهی، ناشی از ‌‌تأثیر فکری - عقیدتی شیعه، در سطح منطقه و بین‌‌الملل باشد. اتان کلبرگ در این‌باره معتقد است:

در قرن هفدهم، تحقیقات محققان اروپایى ‌درباره على‌‌بن‌‌ابى‌طالب علیه السلامتنها به عنوان شخصیت برجسته ادبى و چهره سیاسى اسلام گسترش یافته است، نه به عنوان بنیان‌‌گذار تشیع.... در نیمه دوم قرن بیستم، به ویژه به دنبال انقلاب اسلامى در ایران، مطالعات ‌درباره تشیع ‌‌امامیه افزایش چشم‌‌گیرى داشته است.^۲

علی‌‌رغم جدید و متأخر بودن مطالعات شیعه‌‌شناسی و فعالیت‌‌های شیعه‌‌پژوهی، پرداختن به مسئله ‌‌امامت نسبت به دیگر مسائل مطرح، فراگیرتر بوده است، به طوری که مستشرق برجسته‌ای مثل «لیندا کلارک» بخشی از رساله دکتری‌‌اش را به مسئله ‌‌امامت اختصاص داد، بخشی از پژوهش‌‌های «اتان کلبرگ» مربوط به ‌‌امامت شیعی است و نیز مادلونگ در اثری جداگانه با عنوان جانشینیِ حضرت محمد صلی الله علیه و اله به حقانیت ‌‌امامت حضرت علی علیه السلاماشاره کرده است.

«اوری روبین» پژوهش‌‌گر یهودی نیز از جمله مستشرقانی است که بعضی از پژوهش‌‌های خود را در رابطه با ‌‌امامت انجام داده است. از جمله آن پژوهش‌‌ها مقاله «پیامبران و اجداد در احادیث شیعه نخستین»^۳ از مجموعه "Shī‘ism" است. خلاصه آن عبارت است از:

۱. مسئله وراثت و نقش آن در اندیشه ‌‌امامت‌‌گرایی شیعه.^۴

اما دوره‌‌های بعد، در بعضی از تفاسیر مهم فریقین، ‌‌امامت مشروط به ترک ظلم دانسته شده است.^۱ علاوه بر شرط مذکور، قرار گرفتن اطاعت از ‌‌امام در کنار اطاعت از خدا و پیامبر صلی الله علیه و اله^۲ بیان‌‌گر جایگاه برجسته آن در میان مسائل اسلامی است.

درون‌‌دینی بودن مسئله ‌‌امامت، موجب بی‌‌توجهی پیروان سایر ادیان به آن شده و صرفاً با نگاهی کلی، ‌درباره اسلام و مذاهب اسلامی تحقیق کرده‌‌اند. بعد از جنگ‌های صلیبی، نگرش کلی جوامع غربی به اسلام موجب شد شیعه از مذاهب مهم اسلامی تلقی نشود؛ بنابراین، اکثر پژوهش‌ها ‌درباره اسلامِ سنی بوده است. سیدحسین نصر با اطلاع از نقایص چنین روشی، در مقدمه بر شیعه در اسلام علامه طباطبایی می‌نویسد:

«در آثار اروپاییِ موجود، «تشیع» به صورت یک فرقه فرعی معرفی شده و با تقلیل علت وجودی آن به یک نزاع صرفاً سیاسی و اجتماعی، کمتر به علل دینی پیدایش شیعه، توجه شده است؛ حتی در تحقیقات مربوط به شیعه، با اختصاص بیشتر آن به اسماعیلیه، ‌‌امامیه در حد این فرقه دانسته نشده است».^۳

هاینز هالم در کتاب تشیع می‌‌نویسد:

«هنوز از شیعه به عنوان مذهبی مستقل، تحقیقاتى خارج از چارچوب مطالعات کلى اسلامى انجام نشده است. مطالعه تطبیقى ادیان، به تازگى