205
کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم

می‌توانست از الفاظ منفی استفاده کند، از این عمل پرهیز کرده و ‌صرفاً به توضیحی عادی از این مراسم اکتفا می‌کند: «هم‌چنین گروه‌های دیگر با شمشیر (احتمالاً منظور نویسنده قداره است) یا چاقو بر سرهایشان می‌زنند به طوری که خون بر روی صورت، گردن و سینه‌هایشان جاری می‌شود (قمه زنی)».۱

۲.۳. نثر روان و توصیف مناسب

چلکوفسکی در این مقاله از نثری روان و ساده و به دور از حشو و زوائد بهره برده است. وی سعی نموده شکل مراسم عزاداری شیعیان را برای خواننده غربی به خوبی توصیف کند. او از مراسم سوگواری و نمادهای آن نام می‌‌برد و سپس هر یک را به صورت جداگانه، به طور کامل و با جزئیاتش شرح می‌‌دهد. به عنوان مثال به توصیف او از سقاخانه دقت کنید:

«در پیچ و خم خیابان‌های کوچک در شهرهای سنتی ایران یا در شکنج بازار، دیواری که طاقچه‌ای در آن قرار دارد و در بردارنده ظرف برنجی بزرگی با یک شیر آب است، ایجاد شده است. در این مکان هم‌چنین چند پیاله برنجی که با زنجیر به ظرف اصلی متصل شده است، قرار دارند. این طاقچه با دیواری نقاشی یا کاشی‌کاری‌ شده که نشان دهنده منظره‌ای از کربلا یا ویژگی‌های نمادین شیعه بود، تزیین می‌شد. یک پنجره مشبک کم ارتفاع هم وجود داشت که مردم از بالای آن به آب دسترسی پیدا می‌کردند».۲

۲.۴. حضور نویسنده در مراسم

نکته مثبت دیگری که باید به آن توجه کرد، حضور وی در تمام این مراسمات است.

1.. Ibid., P. ۱۵۷.

2.. Ibid., P. ۱۵۸.


کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم
204

مراسم مربوط به این حادثه جانگداز را به عنوان هسته اصلی ایمان شیعی و آن را سبب قدرت و نیروبخشی به شیعیان در تمام جهان معرفی می‌نماید. به علاوه او بر تأثیر شگرف و عمیق این حادثه در تفکرات و آموزه‌های شیعه ‌تأکید می‌‌کند و این حادثه را سبب قیام‌های شیعیان بر علیه ظلم و ستم در طول تاریخ می‌‌داند.

مقاله از ساختار مناسبی برخوردار است و به مراسم رایج در هر کشور به صورت مجزا پرداخته است. نویسنده در بخش‌های مجزا شامل ایران، عراق، دیگر کشورهای جهان عرب، مردمان ترک زبان، هند و پاکستان و منطقه کارائیب، به سنت‌های رایج عزاداری در هر منطقه اشاره کرده و از اماکنی که برای این عمل در هر کشور تأسیس شده است، نام می‌‌برد.

در چند قسمت نیز او شکل مراسم عزاداری در نواحی مختلف را مورد مقایسه قرار می‌‌دهد: «در عراق جایی که بسیاری از مکان‌های مقدس شیعه نظیر کربلا و نجف واقع شده است، دسته‌‌ها تفاوت عمده‌ای با نمونه‌های ایرانی ندارد. به عنوان مثال در ایران زنجیرزنان خودشان را به دو گروه متوازی در دو طرف جمع و در ستونی واحد تقسیم می‌کنند، در حالی که لباس‌های سیاه پوشیده‌اند و بر پشت خود برش‌هایی زده‌اند تا زنجیرها مستقیماً به بدنشان ضربه بزند. آ‌ن‌چه در ایران دسته نامیده می‌شود، در عراق «موکب» نام دارد. هم‌چنین در بسیاری از موارد دسته‌ها به وسیله اصناف مختلف و نیز به وسیله محلاّت شهر تشکیل می‌شوند».۱

۲.۲. نگارش بی‌طرفانه

نویسنده با بیانی توصیفی و تا اندازه زیادی بی‌طرفانه به شرح و توضیح مراسم عزاداری در میان جوامع شیعی مختلف می‌پردازد. شیوه او در استفاده از الفاظ بسیار خوب و بدون جهت‌گیری منفی است. وی حتی در جایی مثل توصیف قمه‌زنی که

1.. Chelkowski, Shi’ism, p. ۱۶۹.

  • نام منبع :
    کلام شیعه در پژوهش‌های غربی - دفتر دوم
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 641
صفحه از 302
پرینت  ارسال به