65
اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین

از برخی شواهد دیگر به دست می‌آید که زراره در اواخر عمر امام صادق علیه السلام خدمت ایشان نمی‌رسیده، بلكه فرزندانش و فرزند برادرش، حمزه بن‌حمران، رابط زراره و امام صادق علیه السلام بوده‌اند.۱ در زمان شهادت امام صادق علیه السلام نیز زراره بیمار بوده است.۲ همچنین روایات فراوانی که زراره از امام باقر علیه السلام نقل کرده، بیشترین نقل روایات زراره از امام باقر علیه السلام است، نشان می‌دهد كه زمان زیادی از این چهل سال در دوران امام باقر علیه السلام سپری شده است. در نتیجه، زراره یا به تبعیت از برادرانش در عصر امام سجاد علیه السلام شیعه شده، یا در اوایل امامت امام باقر علیه السلام تشیع را پذیرفته است.

افزون بر برادران بزرگ‌تر زراره، استادش حکم بن‌عتیبه نیز می‌توانسته در گرایش او به اهل‌بیت علیهم السلام تأثیرگذار باشد. حكم بتری‌مذهب و راوی امام سجاد علیه السلام، امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام معرفی شده است.۳ در مورد نوع رابطه وی با امامان معاصرش اطلاع دقیقی وجود ندارد. برخی از گزارش‌ها نشان از جایگاه رفیع وی

1.. برای نمونه: حدثنی محمد بن قولویه، قال حدثنا سعد بن عبداللّه القمی، عن محمد بن عبداللّه المسمعی و أحمد بن محمد بن عیسى، عن علی بن أسباط، عن الحسین بن زرارة، قال قلت لأبی عبداللّه علیه السلام إن أبی یقرأ علیك السلام و یقول لك جعلنی اللّه فداك إنه لا یزال الرجل و الرجلان یقدمان فیذكران أنك ذكرتنی و قلت فی، فقال أقرئ أباك السلام و قل له أنا و اللّه أحب لك الخیر فی الدنیا و أحب لك الخیر فی الآخرة، و أنا و اللّه عنك راض فما تبالی ما قال الناس بعد هذا (کشی، اختیار معرفة الرجال‏، ص۱۴۱).

2.. حدثنی حمدویه، قال حدثنی یعقوب بن یزید، قال حدثنی علی بن حدید، عن جمیل بن دراج، قال فلما مضى أبو عبداللّه علیه السلام و جلس عبداللّه مجلسه بعث زرارة عبیدا ابنه زائرا عنه لیعرف الخبر و یأتیه بصحته، و مرض زرارة مرضا شدیدا قبل أن یوافیه عبید، فلما حضرته الوفاة دعا بالمصحف فوضعه على صدره ثم قبله، قال جمیل فحكى جماعة ممن حضره أنه قال اللّهم إنی ألقاك یوم القیامة و إمامی من ثبت له فی هذا المصحف إمامته، اللّهم إنی أحل حلاله و أحرم حرامه و أومن بمحكمه و متشابهه و ناسخه و منسوخه و خاصة و عامة، على ذلك أحیا و علیه أموت إن شاء اللّه (کشی، اختیار معرفة الرجال‏، ص۱۵۳).

3.. شیخ طوسی، رجال، ص۱۱۲، ۱۳۱، ۱۸۴؛ کشی، اختیار معرفة الرجال، ص ۲۳۳.


اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین
64

كه این مسئله می‌تواند نشان دهد که بکیر با بتریه در ارتباط بوده است.

زرارة بن‌اعین

زمان و كيفيت شیعه شدن زراره مشخص نیست؛ ولی بنا بر شواهد موجود، باید تشیع زراره را متأثر از برادران بزرگ‌ترش، همچون عبدالملک و حمران، دانست. زمان تشیع او نیز عنفوان جوانی‌اش و مصادف با اواخر امامت امام سجاد علیه السلام و اوایل امامت امام باقر علیه السلام بوده است. بر اساس نقلی که کشی از زبان زراره در مورد دیدار با امام باقر علیه السلام نقل کرده، زراره در جوانی با امام باقر علیه السلام در منا دیدار داشته است. وی تا آن زمان امام باقر علیه السلام را ندیده بود و امام را نشناخت. امام از وی نامش را می‌پرسد و همچنین جویای احوالات حمران می‌شود.۱ این نقل شاهدی است که فرزندان اعین قبلاً شیعه شده بودند و این اولین ملاقات حضوری زراره بوده است.

ملاقات زراره با امام باقر علیه السلام باید در اوایل امامت امام باقر علیه السلام بوده باشد؛ ‌‌‌چرا که زراره خود را در این دیدار جوانی امرد توصیف می‌کند. در حدیثی دیگر نیز زراره به امام صادق علیه السلام می‌گوید: «چهل سال است که در سفر حج خدمت شما می‌آیم».۲

1.. حمدویه بن نصیر، قال حدثنی محمد بن عیسى، عن ابن أبی عمیر، عن ابن أذینة، عن زرارة، قال قدمت المدینة و أنا شاب أمرد فدخلت سرادقا لأبی جعفر علیه السلام بمنى، فرأیت قوما جلوسا فی الفسطاط و صدر المجلس لیس فیه أحد، و رأیت رجلا جالسا ناحیة یحتجم، فعرفت برأیی أنه أبو جعفر علیه السلام فقصدت نحوه فسلمت علیه، فرد السلام علی، فجلست بین یدیه و الحجام خلفه، فقال أ من بنی أعین أنت فقلت نعم أنا زرارة بن أعین، فقال إنما عرفتك بالشبه، أ حج حمران قلت لا و هو یقرئك السلام، فقال إنه من المؤمنین حقا لا یرجع أبدا، إذا لقیته فأقرئه منی السلام و قل له لم حدثت الحكم بن عتیبة عنی أن الأوصیاء محدثون لا تحدثه و أشباهه بمثل هذا الحدیث فقال زرارة فحمدت اللّه تعالى و أثنیت علیه فقلت الحمد لله، فقال هو الحمد لله، ثم قلت أحمده و أستعینه، فقال هو أحمده و أستعینه، فكنت كلما ذكرت اللّه فی كلام ذكره كما أذكره حتى فرغت من كلامی (کشی، اختیار معرفة الرجال، ص۱۷۸).

2.. روی عن بكیر بن أَعین عن أَخیه زرارة قال قلت لأَبی عبداللّه علیه السلام جعلنی اللّه فداك أَسأَلك فی الحج منذ أَربعین عاما فتفتینی فقال یا زرارة بیت یحج قبل آدم علیه السلام بأَلْفی عام ترید أَن تفنى مسائله فی أَربعین عاماً (شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه‏، ج۲، ص۵۱۹).

  • نام منبع :
    اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 906
صفحه از 208
پرینت  ارسال به