45
اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین

عیسی بن‌اعین از اصحاب امام باقر علیه السلام بود؛۱ ولی در منابع حدیثی هیچ روایتی از امام باقر علیه السلام ندارد. وی فقط سه روایت دارد که دو روایت۲ را به طور مستقیم و یک روایت را به صورت غیر مستقیم از امام صادق علیه السلام نقل كرده است.۳

عبدالجبار بن‌اعین از اصحاب امام باقر علیه السلام بود.۴ وی در منابع رجالی مدح شده است؛۵ هرچند هیچ روایتی از وی در منابع روایی وجود ندارد.

عبداللّه‌‌ بن‌اعین در منابع رجالی متقدم مطرح نشده، ولی در کتاب تنقیح المقال از اصحاب و راویان امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام دانسته شده است.۶ وی دو روایت از امام باقر علیه السلام۷ و یک روایت از امام صادق علیه السلام نقل کرده است.۸ برخی نیز به طور كلی منکر وجود فرزندی به نام عبداللّه‌‌‏ برای اعین شده‌اند.۹

برخی فرزندی به نام عبدالاعلی برای اعین ذکر کرده‌اند؛۱۰ اما بر اساس شواهد، وی از اعضای این خاندان نیست. ابوغالب زراری در هنگام نام بردن از فرزندان قطعی اعین اشاره‌‌ای ‌به عبدالاعلی نکرده است. در کتب رجالی نیز به نسبت خانوادگی وی با سایر اعضای خاندان اعین اشاره نشده است، در حالی که در ترجمه بسیاری از اعضای این خاندان، انتساب خانوادگی آنان به آل‌اعین ذكر

1.. برقى، رجال،‏ ص ۱۱.

2.. نعمانی، الغیبة، ص ۳۰۰؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه‏، ج ۳، ص ۳۰۱.

3.. نعمانی، الغیبة، ص ۳۰۰.

4.. شیخ طوسی، رجال، ص ۱۳۹.

5.. ابن‌داوود حلی، کتاب الرجال، ص۲۲۰.

6.. مامقانی، تنقیح المقال، ص ۲۱۴.

7.. کلینی، الکافی، ج ۷، ص ۱۴۳؛ شیخ صدوق،‏ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص ۲۶۳.

8.. کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۵۱۶.

9.. خویی، معجم رجال‌ الحدیث، ج ۱۰، ص ۱۱۴.

10.. ابوغالب زراری، رسالة ابى‌غالب، ص۱۹۰۔۱۹۱. شايسته ذکر است كه این مطلب از آن ابوغالب نیست، بلکه تکمله ابن‌غضائری بر رساله ابوغالب است.


اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین
44

در اين بخش ابتدا فرزندان سنی‌مذهب اعین و سپس فرزندان شیعه‌مذهب اعین را معرفی می‌كنیم. در معرفی فرزندان شیعه‌مذهب او نیز ابتدا با غيرمشهوران و سپس با برجستگان و بزرگان این خانواده آشنا می‌شويم.

فرزندان سنی‌مذهب اعین

کشی۱ و علامه حلی۲ مالک بن‌اعین و قعنب بن‌اعین را بر مذهب تسنن دانسته‌اند؛ هرچند در منابع رجالی اهل سنت ذکری از این دو تن نیامده است. با توجه به سنی شمرده نشدن سایر اعضای خاندان اعین و نیز وجود شواهدی بر فراگیری و غلبه مذهب تشیع در خاندان اعین،۳ به نظر می‌رسد که غیر از دو نفر نام‌برده، دیگران به تشیع گرویده بوده‌اند؛ گرچه لفظ صریحی بر تشیع همه آنان وجود ندارد. علامه بحرالعلوم نیز بر این عقیده است که تمام افراد این خاندان از ارادتمندان خاص اهل‌بیت علیهم السلام بوده‌اند؛ غیر از مالک و ملیک و قعنب که در امر امامت به طریقه اهل سنت باقی مانده بودند.۴

فرزندان غیر مشهور اعین

برخی از اعضای آل‌اعین نقش فعال علمی نداشتند؛ از این رو آنان را به اختصار معرفی می‌كنیم.

1.كشى، اختیار معرفة الرجال، ص۱۸۱.

2.. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۲۴۸.

3.. حدثنی حمدویه قال حدثنی محمد بن عیسى بن عبید عن الحسن بن علی بن یقطین، قال كان لهم غیر زرارة و إخوته أخوان لیسا فی‏ شی‏ء من هذا الأمر مالك و قعنب (کشی، اختیار معرفة الرجال، ص ۱۸۲۔۱۸۱).

4.. اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص ۲۵۵.

  • نام منبع :
    اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 912
صفحه از 208
پرینت  ارسال به