59
اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین

بود.۱ بر اساس گفته امام باقر علیه السلام، ابوخالد در ابتدا به امامت محمد بن‌حنفیه اعتقاد داشت و سپس به امام سجاد علیه السلام گروید.۲ امام صادق علیه السلام می‌فرماید: پس از حادثه اندوهناک عاشورا، به جز ابوخالد کابلی، یحیی بن‌ام‌طویل و جبیر بن‌مطعم، مردم از دین دست برداشتند و سپس به‌تدریج به این سه تن پیوستند.۳ ظاهراً این روایت امام صادق علیه السلام درصدد بیان این مطلب است که ابوخالد کابلی از ابتدا در مسیر تشیع بوده است؛ گرچه امکان دارد در مدت کوتاهی در مصداق امامت خطا کرده و محمد بن‌حنفیه را امام دانسته باشد. نقل‌های ‌دیگری نیز در مورد اولین یاران امام سجاد علیه السلام وجود دارد۴ که با نقل مذکور اختلافاتی دارند؛ ولی در همه آنها ابوخالد کابلی جزو اولین معتقدان به امام زین‌العابدین علیه السلام شمرده شده است. بر این اساس، ابوخالد کابلی قطعاً از اولین‌گروندگان به امام سجاد علیه السلام است.

مدت زیادی از عصر امامت امام سجاد علیه السلام با حکومت حجاج بن‌یوسف در عراق مصادف بود؛ به همین دلیل شیعه و اصحاب امام هیچ‌گونه امنیتی نداشتند. ابوخالد نیز مدت‌ها از دست حجاج فراری بود و در نهایت به مکه پناه برد تا از چنگال حجاج در امان بماند.۵ از این گزارش کشی چنین برمی‌آید که ابوخالد پيش از فرار از دست حجاج، مدتی در عراق زندگی کرده است. با توجه به اینکه ابوخالد از دست حجاج به مکه فرار کرده و حجاج در سال ۹۵ فوت کرده و امام سجاد علیه السلام نیز در سال ۹۴ یا ۹۵ به شهادت رسیده است، شاید بتوان گفت که ام‌اسود در عصر امام سجاد علیه السلام با ابوخالد در ارتباط بوده و شیعه شده است.

1.. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص ۱۷۷.

2.. کشی، اختیار معرفة الرجال، ص۱۲۰۔۱۲۱.

3.. همان، ص ۱۲۳.

4.. همان، ص۱۱۵.

5.. همان، ص ۱۲۳۔۱۲۴.


اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین
58

شمار می‌آمد. وی قرائت را نزد امام علی علیه السلام آموخت۱ و از قراء کوفه بود. او در سال ۱۰۵ هجری در ۹۰ سالگی از دنیا رفت.۲

۴. عبداللّه بن‌شداد بن‌هاد از اصحاب بزرگ امیرالمؤمنین علیه السلام بودكه با کرامت امام حسین علیه السلام از بیماری نجات پیدا کرد. شداد در سال ۸۱ یا ۸۲ هجری از دنیا رفت.۳

بیشتر روایات عبدالملک بن‌اعین در منابع روایی اهل سنت از این چهار شخص است كه از ارادتمندان علی علیه السلام بوده‌اند. با توجه به سال مرگ اساتید ذکرشده، بعید نیست بیشتر استفاده عبدالملک بن‌اعین از این افراد قبل از بهره‌مندی از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام بوده باشد.

ام‌اسود

ابوغالب زراری، بر اساس قولی، اولین شیعه خاندان اعین را عبدالملک ذکر کرده است؛ اما بر اساس گزارشی دیگر، اولین کسی که از خاندان اعین به تشیع گروید، ام‌اسود، دختر اعین، بوده است. در نقل ابوغالب، این تشرف به تشیع به دست ابوخالد کابلی اتفاق افتاده۴ و پس از عبدالملک، حمران به دست ابوخالد کابلی شیعه شده است. بر این اساس، شایسته است كه با ابوخالد کابلی آشنا شویم.

در کتب رجالی، اختلاف بسیاری درباره نام و القاب ابوخالد به چشم می‌خورد؛۵ولی آنچه قطعی می‌نماید این است که نام ابوخالد وردان و لقبش کنکر

1.. ابن‌سعد، طبقات، ج ۶، ص ۱۷۲.

2.. اردبیلی، جامع الرواة، ج ۲، ص ۳۹۷.

3.. همان، ج ۱، ص۴۹۲.

4.. ابوغالب زراری، رسالة ابى‌غالب، ص ۱۳۰، ۱۳۵.

5.. شیخ طوسی، رجال، ص ۱۰۰، ۱۳۸۔۱۳۹؛ کشی، اختیار معرفة الرجال، ص ۱۱۵.

  • نام منبع :
    اندیشه‌های ‌کلامی خاندان اعین
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1399
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 944
صفحه از 208
پرینت  ارسال به