منفور نزد اهلبیت علیهم السلام بودند و از سوی ایشان محکوم میشدند؛۱ از اینرو با اینکه به شیعه منسوب هستند، نه در جامعه عمومی شیعه و نه میان اصحاب مورد استقبال نبودند و طبیعتاً آثارشان نیز از طریق اصحاب منتقل نشد. شاهد این ادعا آنکه نه آثار این گروه در بین عالمان شیعه روایت شده، نه نامشان در رجال شیعه وجود دارد و نه حتی کتابهای فهرست شیعه از آنان یاد کردهاند. از بزرگان «متهمان به غلو» میتوان جابر بنیزید جُعفی را نام برد.۲ از دیگر اشخاصی که به غلو متهم شدهاند نیز میتوان به مفضل بنعمر۳ و محمد بنسنان۴ اشاره کرد.
خطوط فکری متکلمان کوفه
متکلمان کوفه در چهار خط فکری عمده با نمایندگی چهار فرد شاخص جای میگیرند: زرارة بناعین، مؤمنالطاق، هشام بنسالم و هشام بنحکم.۵
زرارة بنأعین شیبانی قاری قرآن، فقیه، متکلم، شاعر و ادیب بود. وی را در زمان خویش بر همه اصحاب مقدم میدانستند.۶ زراره تألیفات بسیاری داشته، اما فقط کتاب الاستطاعة والجبر به نام او ثبت شدهاست.۷ فرقهای نیز با عناوین «زراریه» و «تمیمیه» شناخته میشد۸ که بیگمان واقعیت ندارد؛ اما همین اتهام از وجود یک
1.. برای نمونه نک: کشی، اختیار معرفة الرجال، ص ۲۲۳۔ ۲۲۸و ۲۹۰۔ ۳۰۸.
2.. نجاشی، رجال، ص ۱۲۸۔ ۱۲۹.
3.. همان، ص ۴۱۶.
4.. همان، ص ۳۲۸.
5.. اقوام کرباسی، «مدرسه کلامی کوفه»، ص ۴۸.
6.. نجاشی، رجال، ص ۱۷۵.
7.. شیخ طوسی، رجال، ص ۲۱۰.
8.. همان، ص ۲۸.