امامت به ائمه علیهم السلام ۳. توجه راویان روایات امامت به حمران.
سؤالات فراوان حمران درباره مباحث امامت از نشانههای دغدغه وی در این خصوص است. این پرسشها در مباحث مختلف امامت بوده است؛ مثلاً در مورد صحیفه مختومه که علامت امامت است، از امام باقر علیه السلام سؤال کرده است؛ ۱ یا بر اساس ظاهر برخی آیات قرآن که گرفتاریها و مصائب هر انسان را نتیجه معاصی او میدانند، درباره علت مصائب ائمه علیهم السلام برای حمران سؤال پیش آمده است.۲ حمران با این سؤال نیز مواجه بود كه آیا كسانی که پیرو اهلبیت علیهم السلام نیستند، از مؤمنان شمرده میشوند؟ ۳ این سؤال ارتباط تنگاتنگی به تعاملات جامعه شیعه آن روز با غیر شیعیان داشته است؛ چرا که به دلیل اعتقاد نداشتن غیر شیعیان به ائمه علیهم السلام، سؤالات، فراوانی درباره ارتباط با آنان، مثل ازدواج۴ یا اقتدا در نماز،۵ پیش میآمده است. حمران برای دریافت پاسخ این سؤالات به ائمه علیهم السلام مراجعه میکرده است.
عرصه دیگری که تلاش حمران در زمینه امامت را مینمایاند، عرضه اندیشههای فِرق مختلف کوفه در موضوع امامت به ائمه اطهار علیهم السلام است. برای نمونه، حمران از مردمی نقل میکند که علی علیه السلام را امام میدانند و از دشمنانش دوری میجویند؛ اما در مورد امام بعد از آن حضرت علیه السلام، به منصوب بودن شخص خاصی معتقد نیستند و میپندارند که امامت در بین فرزندان علی علیه السلام است و بر هر یک از آنان كه اجماع شود، وی امام است كه امام صادق علیه السلام این اندیشه را باطل میداند.۶ در موضوع مدعیان مهدویت، حمران به امام باقر علیه السلام میگوید: «فرزندان امام حسن علیه السلام و
1.. کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۳۵.
2.. همان، ص۲۶۱، ۲۶۲.
3.. همان، ج۲، ص۳۸۲.
4.. شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص۴۰۸.
5.. شیخ طوسی، تهذیبالأحكام، ج۳، ص۲۸.
6.. نعمانی، الغیبة، ص۱۳۵.