1.. «عن الإمامِ زینِ العابدینَ علیه السّلام: الإمامُ مِنّا لا یکونُ إلّا مَعصوما، ولَیسَتِ العِصمَةُ فی ظاهِرِ الخِلقَةِ فیعرَفَ بِها، ولِذلک لا یکونُ إلّا مَنصوصا. فقیلَ لَهُ: یا بنَ رَسولِ اللّهِ، فَما مَعنَی المَعصومِ؟ فقالَ: هُوَ المُعتَصِمُ بِحَبلِ اللّهِ، وحَبلُ اللّهِ هُوَ القُرآنُ، لا یفتَرِقانِ إلی یومِ القِیامَةِ، والإمامُ یهدی إلَی القُرآنِ، والقُرآنُ یهدی إلَی الإمامِ، وذلک قَولُ اللّهِ عز و جل: «إنَّ هذا القُرآنَ یهْدی لِلَّتی هِی أقْوَمُ»؛ «امامِ ما خاندان، جز معصوم نباشد و عصمت امری نیست که در ظاهر فرد باشد و به وسیله آن شناخته شود. از این‏رو معصوم باید تعیین شود. عرض شد: یا بن رسول اللّٰه! پس، معنای معصوم چیست؟ حضرت فرمود: معصوم کسی است که به ریسمان خدا چنگ در زند، و ریسمان خدا همان قرآن است و این دو (معصوم و قرآن) تا روز قیامت از هم جدا نمی‏شوند. امام به سوی قرآن رهنمون می‏شود و قرآن به سوی امام و این فرموده خداوند عز و جل است، آنجا که می‏فرماید: «همانا این قرآن به آنچه درست‏تر است راه می‏نماید») و برای دیدن توضیح علامه مجلسی درباره واژه «معتصم» در این حدیث ر.ک: المجلسی، بحار الأنوار، ج۲۵، ص۱۹۴.

2.. «اعْتَصَمْتَ بِاللَّهِ فَعَزَزْتَ، وَآثَرْتَ الْآخِرَةَ علی الْأُولَی فَزَهِدْتَ، وَأَیدَک اللَّهُ وَهَدَاک، وَأَخْلَصَک وَاجْتَبَاک» (ابن‏المشهدی، المزار الکبیر، ص۲۶۸)؛ تنها ابن‎مشهدی این زیارت را با سند نقل کرده و ظاهراً سند آن، معتبر است. مؤلف مفتاح الجنان نیز به اعتبار آن تصریح کرده ‏است (مجلسی، زاد المعاد - مفتاح الجنان، ص۴۶۶ (احتمالاً مؤلف مفتاح الجنان، علامه مجلسی است)؛ الشهید الاول، کتاب المزار، ص۷۲؛ المجلسی، بحار الأنوار، ج۹۷، ص۳۶۲ (به نقل از شیخ مفید)).

3.. «فلان یمنع الجار: یحمیه من أن یضام. وله فی قومه حِصنٌ ومَمْنَعٌ، وقد مَنُعَ فلان: صار ممنوعاً محمیاً مَناعةً ومَنَعَةً، وتمنّع به تمنُّعاً، وامتنع به امتناعاً، وهو منیع، وحصن منیع ومُمَنَّع» (الزمخشری، أساس البلاغة، ص۶۰۵).

1.. «دعی إلی مکروهٍ فاستعصم أی أبَی و طلب العِصمة منه» (الزمخشری، أساس البلاغة، ص۴۲۳).

2.. یوسف: ۳۲.

3.. استعصام در برخی روایات نیز درباره معصومان به کار رفته است؛ مانند: ابن اشعث، الأشعثیات، ص۳۴.

4.. «استعصم الوَعِلُ بالصخرة و اعتصم، إذا لاذ بها من الرُّماة.»، ابن‎درید، جمهرة اللغة، ج۲، ص۸۸.