هستند. لذا معنای آیه چنین می‏شود: به‏درستی که کفار از اهل کتاب و مشرکین در آتش جهنم به طور ابدی خواهند ماند، آنها بدترین انسان‏ها هستند.

صدر آیه نمی‏فرماید کافران، بلکه می‏فرماید: «الَّذِینَ کفَرُوا». به عبارتی به جای ذکر موصوف از صفت استفاده می‏کند؛ زیرا با این بیان، دلیل شر بودن کافران را بیان می‏دارد. آنها اگر شر البریه هستند، به دلیل کفر آنهاست. ازاین‏روی در این تحقیق گفته می‏شود: همان‏گونه که کافران شر البریه‏اند، کفر نیز شرِ اعمال و بینشها خواهد بود.

«البریه» به معنای خلق آمده است.^۱ این واژه در آیه ۶ سوره بینه مضاف‏الیه «شر» و در آیه ۷ همین سوره مضاف‏الیه «خیر» واقع شده است. این بدان معناست که خلقت همه یکسان است و آنچه موجب می‏شود تا انسان بهترین خلق خدا گردد، ایمان و عمل صالح است. (اِنَّ الَّذٖینَ ءاٰمَنݧݧُوا وَعَمِلُوا الصّاٰلِحاٰتِ اُولٰٓىݧݧݩݩݩݘݫݫِكَ هُمݨݦݨْ خَیْرُ الْبَرِیَّة؛ مسلّما کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‏اند، آنهایند که بهترین مخلوقات‏اند).^۲ همین‏طور کفر و شرک موجب می‏شود تا این خلق، شر البریه گردند.

مشرکین مکه طعنه می‏زدند که چرا قرآن به صورت دفعی بر پیامبر نازل نشده است؛ مگر ادعای پیامبر این نیست که قرآن کتاب آسمانی است، پس چرا همانند تورات نزولی دفعی و یک‏پارچه ندارد؟ کتاب الهی و آسمانی باید به صورت کامل و تام‏الاجزاء نازل گردد، نه به صورت قطعه‏قطعه و بخش‏بخش، آن هم در طول تاریخ و به مناسبت‏های گوناگون. مشرکان نزول تدریجی قرآن را دلیل بر غیرآسمانی بودن آن می‏دانستند. قرآن از زبان آنها چنین می‏فرماید: (وَ

این آیات سوره انفال، سیر روند پیدایش ایمان را این‏گونه بیان می‏دارد: ابتدا شنیدن و سپس تعقل و در نهایت ایمان آوردن؛ اگر در آنها خیری بود می‏شنیدند، ولی ازآنجاکه نه‏تنها در آنها خیری نیست، بلکه آنها بدترین هستند، تعقل نمی‏نمایند و پایان کار آنها به ایمان ختم نمی‏شود و آنها عاقبت به شر و کافر می‏شوند. ابن عاشور ذیل تفسیر آیات ۲۰ تا ۲۳ انفال می‏گوید: هر کس از مشرکین ایمان نیاورد تا بر شرک بمیرد، تعلق خیر از او منتفی شده و نور خیر بر او مستولی نگردیده است.^۱

اهل کتاب معتقد بودند: عذاب الهی جز ایامی مختصر آنها را فرا نمی‏گیرد: (لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إلَّا أَیاماً مَعْدُودَةً؛ و گفتند: هرگز آتش (جهنم) جز روزهایی چند به ما نمی‏رسد).^۲ قرآن اعتقاد آنها را با بیانات مختلفی رد می‏کند. یکی از آن موارد آیه نخست سوره بینه است که خداوند می‏فرماید: (اِنَّ الَّذٖینَ كَڡݧݐَرُوا مِنݨْ اَهْلِ الݨݦْكِتاٰبِ وَالݠݨْمݧݧُشݨْرݪِكݬݫݫٖینَ ڡݨݐݭٖی ناٰرِ جَهَنَّمَ خاٰلِدٖینَ فٖیهاٰݩٓݡ اُولٰٓىݧݧݩݩݩݘݫݫِكَ هُمݨݦݨْ شَرݦّݨُ الْبَرِیَّة؛ بی‏تردید کسانی از اهل کتاب که (به اسلام) کفر ورزیدند و مشرکان، در آتش جهنم‏اند، که جاودانه در آن باشند، آنها بدترین مخلوقات‏اند).^۳ خدای سبحان بیان خویش را با «إنّ» مؤکده بیان می‏دارد تا ذره‏ای شبهه باقی نماند که این افراد از بدترین انسان‏ها هستند.

در این آیه واژه «شر» ضمن اینکه خبر برای «أُولئِک» قرار گرفته، به واژه «البریه» اضافه شده، مضاف و مضاف الیه نیز همانند کلمه واحده هستند. شر در این آیه همان‏گونه که برخی مفسران گفته‏اند، افعل تفضیل است^۴ و مقصود بدترین انسان‏ها