ابنعاشور ذیل تفسیر این آیه میگوید: «نسیان، غفلت نمودن حافظه از امری است که از پیش معلوم بوده».۱
نگاه انحرافی و تقابل «مصیبة» و «نعمة»
«مصیبت» به معنای امری ناخوشایند است که بر انسان وارد میشود.۲ گروهی از مسلمانان برای شرکت در جهاد کندی میکردند و در جبهه حاضر نمیشدند. هنگامی که مؤمنین در جهاد دچار مصیبتی میشدند، آن گروه دلیل عدم ورود مصیبت را برای خودشان، نعمتی از سوی خداوند میدانستند: (وَإِنَّ مِنكُمْ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَابَتْكُم مُّصِيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ ٱللَّهُ عَلَىَّ؛ و همانا از شما کسی هست که کندی میکند پس اگر به شما مصیبتی برسد میگوید: خداوند مرا متنعم نموده که من با آنها حاضر نبودم).۳
اینکه این گروه، منافقین بودند یا مؤمنینِ ضعیفالایمان،۴ در اصل موضوع تأثیری ندارد؛ زیرا آنها به کندی در امر جهاد «لَیبَطِّئَنَّ» خرسند بودند و عدم حضور با مؤمنینِ راستین را یک نعمت میانگاشتند: (قَالَ قَدْ أَنْعَمَ ٱللَّهُ عَلَىَّ إِذْ لَمْ أَكُن مَّعَهُمْ شَهِيدًا؛ خدا با من لطف و عنایت داشت که من با آنها حاضر نبودم). قرآن در مقام مذمت و نکوهش این گروه است؛ زیرا کندی در امر جهاد، هیچگاه مورد پسند خدای متعال نیست. از این رهگذر نعمت و مصیبت در تقابل با یکدیگر قرار دارند.
جهانبینی الهی درباره مصیبت، کاملاً متفاوت از جهانبینی منافقان و
