عباسی، آسیبهای خانمان‌‌سوز فراوانی را متحمل گردیدند. در سال ۳۱۳قمری مسجد براثا از مساجد مهم شیعیان به دستور مقتدر عباسی با خاک یکسان شد.۱
شیعیان بغداد در دهه سوم سده چهارم هجری از ترس خشونت‌‌طلبی‌های حنابله، مراسم مذهبی چون عاشورا را به طور مخفیانه برگزار می‌کردند.۲ سردمداری خشونت‌‌طلبان حنابله را شخصی به نام ابومحمد حسن‌‌بن علی‌‌بن خلف بربهاری (م.۳۲۹ق) بر عهده داشت. به دستور بربهاری مسجد ویران شده براثا به قبرستان مبدل شد.۳همو دستور قتل برخی نوحه‌خوانان حادثه کربلا را صادر کرد.۴
در نیمه دوم سده چهارم در اوج قدرت آل بویه، باز هم آشوب‌‌طلبان عامه بی‌‌کار ننشسته و به بهانه‌های واهی به محله‌‌های شیعه‌‌نشین هجوم می‌بردند و ضمن کشتار بی‌رحمانه، آنجا را به آتش می‌کشیدند.۵ این درگیری‌های ناشی از تعصبات مذهبی تا سده پنجم نیز ادامه داشت و همچنان جامعه امامیه، از متعصبان اهل سنت صدمه می‌دید. در این نزاع علاوه بر توده‌ها، بزرگان امامیه نیز دچار آسیبهای زیادی می‌شدند. گفته شده منزل سید مرتضی۶ و همچنین منزل و آثار علمی شیخ طوسی و کتابخانه ارزشمند شاپوربن اردشیر دچار آتش سوزی شده و از بین رفتند.۷
خاندانهای متنفذ سیاسی امامیه در بغداد
جامعه امامیه همواره از سوی دستگاه خلافت عباسی تحت فشار و اختناق قرار
1.. ابن‌جوزی، المنتظم، ج۱۳، ص۲۴۷-۲۴۸.
2.. تنوخی، نشوار المحاضرة، ج ۲، ص۲۳۳.
3.. صولی، الاوراق، ج۲، ص۱۳۶.
4..تنوخی، نشوار المحاضرة، ج۲، ص۲۳۳.
5.. نک: ابن‌جوزی، المنتظم، ج۱۴، ص۱۵۵، ۲۱۵، ۳۴۴، ۳۶۱، ج۱۵، ص۱۴، ۳۳.
6.. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۶۳.
7.. ابن‌جوزی، المنتظم، ج۱۶، ص۱۶، ۴۸-۴۹؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۹، ص۳۵۰.
