بصره رفته و در سال ۲۸۲قمری در آنجا درگذشته است.۱
ابوالعیناءِ بصری یکی از شاخصترین شعرای مدافع اهل بیت علیهم السلام در سده سوم هجری به شمار میرود. او گرایشهای امامی خویش را پنهان نمیکرد تا جاییکه به خاطر اعتقادات شیعیاش مجبور شد، بصره را به مقصد سامرا ترک نماید.۲ او در سامرا - با وجود خفقان شدید عباسیان علیه امام حسن عسکری علیه السلام - به دیدار امام عسکری علیه السلام شتافته و مورد تفقد آن حضرت قرار گرفته است.۳ زمانی که به وی گفته شد برخی شما را دوست نمیدارند، در پاسخ گفت: «لی اسوه بآل محمد صلی الله علیه و اله».۴ او از راویان حدیث مشهور «طیر مشوی» در فضیلت امیرالمؤمنین علیه السلام میباشد.۵ افزون بر این، در منابع روایات دیگری در فضیلت ائمه علیهم السلام از وی یافت میشود.۶
حمایتهای بیدریغ ابوالعیناء از خاندان نبوی صلی الله علیه و اله موجب شد که مخالفان، خطبه فدکیه حضرت زهرا علیها السلام را از ساختههای او بپندارند.۷ برخی اشعار او در تمجید اهل بیت علیهم السلام، در منابع امامیه انعکاس یافته است.۸ ابوالعیناء بصری همانند دوستش ابوقلابه جرمی دیگر شاعر امامی، ۹ در برابر هتاکی و گزافهگوییهای شاعران مخالف اهل بیت علیهم السلام سکوت نمیکرد و به شدت با آنان مقابله مینمود. او زمانی که شنید علیبن جهم بغدادی - شاعر ناصبی دربار عباسیان - در تنقیص
1.. مسعودی، مروج الذهب، ج۴، ص۱۴۶.
2.. سید مرتضی، الأمالی، ج۱، ص۲۱۹.
3.. او نقل میکند: خدمت حضرت ابىمحمد امام حسن عسکری علیه السلام رسیدم و تشنه بودم، عظمتش مانع میشد كه در خدمتش آب بخواهم، آنگاه حضرت فرمود: غلام! برایش آب بیاور. چه بسا میشد كه با خود مىگفتم، حركت كنم و در آن اندیشه بودم كه مىفرمود: غلام! مركبش را حاضر كن. (کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۱۲).
4.. صفدی، نکت الهمیان، ص۲۵۶.
5.. خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۳۹۰.
6.. شیخ مفید، الارشاد، ج۱، ص۴۳.
7.. ابنابیطیفور، بلاغات النساء، ص۱۲، ۱۸.
8.. ابنشهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج۳، ص۴۷۲.
9.. دربارۀ درگیری ابوقلابه جرمی با اصمعی در همین بخش بنگرید.