ظاهراً مفضلبن محمد از چهرههای شناخته شده شیعه در بصره به شمار میرفته و از این رو ابراهیمبن حسن علوی (از علویان قیام کننده) مدتی را مخفیانه در منزل وی به سر برده است.۱ از فعالیتهای حدیثی مفضلبن محمد ضبی گزارش زیادی نشده و احادیث زیادی از او در منابع کنونی باقینمانده است. تنها یک روایت در موضوع امامت امام باقر علیه السلام به نقل از فرزند وی در مصادر روایی یافت میشود.۲ البته شخصیت حدیثی مفضلبن محمد ضبی برای اهل سنت شناخته شده بوده و از این رو است که ابوحاتم رازی (م.۲۷۷ق) او را با تعبیر «متروك القرائه والحدیث» وصف کرده است.۳
ابومحمد عبدالنوربن عبداللّهبن سنان اسدی کوفی از اصحاب امام صادق علیه السلام نیز، از کوفه رهسپار بصره شده است.۴ در منابع امامیه، چندان به این شخصیت پرداخته نشده، ولی نویسندگان عامه آگاهی خوبی از وی به دست دادهاند. به گفته ابن حبان بُستی (م.۳۵۴ق) او از موالی مسامعه در بصره بوده است؛۵ از این رو نویسندگان عامه با عنوان مسمعی از او یاد کردهاند.۶ میدانیم که مسمعیها یکی از تیرههای قبیله بنیبکربن وائل در بصره هستند که شماری از این خاندان از جمله ابوسیار مسمعبن عبدالملک ملقب به کُردین، شیخ و بزرگ آنان در زمره اصحاب برجسته امامیه قرار دارند.۷
بنابراین عبدالنوربن عبداللّه کوفی در بصره با حمایت یکی از خاندانهای شیعی آن شهر، فعالیتهای حدیثی خویش را دنبال میکرده است. البته اغلب
1.. ابنعنبه، عمدة الطالب، ص۱۰۹.
2.. خزاز قمی، کفایة الاثر، ص۲۴۱.
3.. ذهبی، میزان الاعتدال، ج۴، ص۱۷۰.
4.. شیخ طوسی، رجال، ص۲۴۲.
5.. ابنحبان، الثقات، ج۸، ص۴۲۳-۴۲۴.
6.. ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۶۷۱؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، ج۴، ص۷۷.
7.. نجاشی، رجال، ص۴۲۰.