روایات مورد اهتمام این جریان همت گماشت و با تألیف كتابهایی چون الهدایة الكبری موفق شد تا میراث روایی این طیف را از خطر انقراض نجات دهد.۱
طیف محدثان واقفی
بغداد همچنین یكی از پایگاههای فرقه واقفیه به شمار میرفته است. شماری از رهبران اصلی این گروه، همچون علیبن ابی حمزه بطائنی كوفی بغدادی، ۲ زیادبن مروان قندی بغدادی۳ و فضلبن یونس كوفی۴ در بغداد، حضور و فعالیت حدیثی داشتهاند. به دلیل میراث مشترک حدیثی، میان این فرقه و خط اصیل امامیه بغداد، تبادلات حدیثی برقرار بوده است.
از این رو روایات واقفیان در مصادر امامی قابل توجه میباشد. محمدبن حسن شمّون (د.۲۸۵ق) مطرحترین محدث واقفی بغداد، در این بازه زمانی زندگی میكرد. وی به دلیل عمر طولانیاش -۱۱۴ سال - موفق شد تا ۸۰ تن از اصحاب امام صادق علیه السلام را ملاقات نماید۵ و به میراث حدیثی امامیه دست یابد. اما محدثان امامی به دلیل رویكرد غالیانه او، ۶ منقولات وی را با احتیاط روایت میکردند و تنها عده اندكی از راویان به روایات او روی خوش نشان دادهاند.۷
حمیدبن زیاد نینوایی (د.۳۱۰ق) یكی از پرتلاشترین محدثان واقفی در این
1.. برای آگاهی از كتابهای خصیبی نک: تهرانی، الذریعة، ج۱، ص۳۸۲؛ ج۳، ص۲۱۶؛ ج۱۰، ص۱۱۲؛ ج۱۱، ص۷۶؛ ج۱۶، ص۲۴۹.
2.. برقی، رجال، ص۲۵، ۴۸.
3.. شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۶۷.
4.. شیخ طوسی، رجال، ص۳۴۲.
5.. نجاشی، رجال، ص۳۳۶.
6.. با بررسی تاریخ واقفیه در مییابیم كه شمار قابل توجهی از واقفیان در دوران غیبت به غلو گرایش پیدا كرده بودند.
7.. نجاشی، رجال، ص۳۳۵-۳۳۶.