گردآوران حدیث امامیه در بغداد پیوستند. جبریلبن احمد فاریابی كه از او به عنوان «كثیر الروایة عن علماء العراق...» یاد شده است، ۱ یكی از برجستهترین افراد در این عرصه میباشد. وی حدیث را در بغداد نزد محمدبن عیسیبن عبید آموخت۲ و در منطقه كَش انتشار داد.۳ سه برادر یعنی محمد، حمدویه و ابراهیمبن نصیر كشی كه همگی با عنوان «كثیرالعلم و الروایه» وصف شدهاند، ۴ از جمله افرادی هستند كه در حوزه حدیثی بغداد، در محضر افرادی چون محمدبن عیسیبن عبید و یعقوببن یزید تلمذ نموده۵ و در انتقال میراث بغدادیها به ماوراءالنهر نقشآفرین بودهاند.
آثار و تولیدات حدیثیِ امامیه در بغداد (در دوره حضور)
با توجه به سكونت اصحاب برجسته در بغداد و تكاپوی تحسین برانگیز علمی آنان، آثار فراوانی در زمینههای مختلف به نگارش در آمد؛ به عنوان نمونه گفتهاند یونسبن عبدالرحمان در عرصه كلام، هزار جلد كتاب در نقد مخالفان تألیف كرد.۶ تلاشهای آنان در عرصه حدیث نیز قابل توجه میباشد. در این زمینه نیز آثار ارزشمندی در حوزه بغداد تدوین گردید كه بسیاری از این آثار در سدههای بعدی، در تدوین جوامع حدیثی مورد استفاده قرار گرفت. كتابهای تولید شده در حوزه حدیثی بغداد را میتوان به دو گونه تکنگاری و جامعنگاری دستهبندی كرد:
1.. شیخ طوسی، رجال، ص۴۱۸.
2.. شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۱، ص۳۵۶؛ ج۲، ص۴۳۹، ۵۴۲، ۶۱۷، ۶۹۲و... .
3.. حلقههای درسی او در كش مشهور بوده است. (ابنحجر، لسان المیزان، ج۲، ص۹۴-۹۵).
4.. شیخ طوسی، رجال، ص۴۰۷، ۴۲۱، ۴۴۰.
5.. در این باره نک: شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۱، ص۷، ۲۰، ۲۶، ۵۹، ۶۲، ۱۶۴، ۲۱۷، ۳۴۷، ۳۵۷، ۳۸۳، ۳۸۱و... .
6.. فضلبن شاذان نقل كرده كه «یونسبن عبدالرحمان ... وألّف ألف جلد ردّاً على المخالفین» (همان، ج۲، ص۷۸۰).