ما میدانیم که سینه تو به سبب آنچه میگویند، تنگ میشود. پس با ستایش پروردگارت تسبیح بگو و از سجدهکنندگان باش و تا دم مرگ، پروردگارت را عبادت کن!).
مراد از «ساجدین»، نمازگزاران است. پس دستور، دستور به نماز خواندن است نه سجده کردن تنها، و اگر نماز را سجده نامیده، به خاطر این است که سجده، افضل اجزای نماز است.۱
سفارش موسی علیه السلام به بنی اسرائیل برای مقابله با تهدیدهای فرعون مبنی بر یاری از خدا در کنار صبر و پایداری، از دیگر موارد بیان کننده استعانت از خدا به وسیله صبر است که پیش از این بیان شد.
افزون بر آیات یادشده که امر به نماز اعم از واجب و مستحب، در کنار توصیه به شکیبایی بیان شده بود، در آیهای دیگر، اقامه نماز شب را از میان نمازهای مستحبّی در بالا بردن آستانه تحمّل انسان تأثیرگذار میداند. خداوند متعال در آیات آغازین سوره مزّمّل با عبارت (یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ؛ ای جامه به خود پیچیده!)، پیامبر صلی الله علیه و اله را ـ که گویا برای دفع غم و اندوهی که از استهزا و اذیت ایشان در مقابل دعوتش، به وجود آمده بود، و جامهای به خود پیچیده بود تا لحظهای استراحت کند۲ ـ مورد خطاب قرار میدهد و میفرماید:
(قُمِ اللَّیْلَ إِلَّا قَلِیلاً * نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِیلاً * أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً * إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْكَ قَوْلاً ثَقِیلاً.۳
«شب را، جز کمی، به پا خیز! نیمی از شب را، یا کمی از آن کم کن، یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقّت و تأمّل بخوان؛ چرا که ما به زودی سخنی سنگین به تو القا خواهیم کرد!).
به گفته علّامه طباطبایی رحمة الله، آیه (إِنَّا سَنُلْقِی عَلَيْكَ قَوْلاً ثَقِیلاً) در مقام تعلیل برای امر به قیام در شب است و مراد از «قیام در لیل»، به پا خاستن در شب برای نماز است. همچنین ایشان با توجّه به خطاب «یا ایها المزمل» که خطابی است مخصوص