در اين باره ، همچنين گزارش‏هايى در كتاب‏هايى مانند : أسرار الشهادات (ج ۲ ص ۵۱۴) ، عنوان الكلام (ص ۲۸۲) و نور العين (ص ۴۴) آمده‏اند كه طرح آنها در اين جا ، ضرورتى ندارد ؛ شمارى از گزارش‏هاى قابل استناد ، از اين قرارند :

۳۶۸.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : مردى از شاميان ، على اكبر ، فرزند حسين عليه السلام را - كه مادرش آمنه ، دختر ابو مُرّة بن عُروة بن مسعود ثقفى بود ، و مادر آمنه نيز دختر ابو سفيان بن حَرب ( جدّ يزيد ) بود - ، فرا خواند و گفت : تو با امير مؤمنان [ يزيد ] ، خويشاوندى دارى و به او نزديكى . اگر بخواهى ، ما به تو امان مى‏دهيم و به هر كجا كه دوست داشتى ، برو !
على اكبر گفت : «بدان كه - به خدا سوگند - رعايتِ خويشاوندىِ پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله ، لازم‏تر از رعايت خويشاوندى ابو سفيان است !» .
سپس ، به او هجوم بُرد و چنين سرود :


من على ، پسر حسين بن على ام .به خانه خدا سوگند كه ما به پيامبر صلى اللَّه عليه و آله ، نزديك‏تريم‏
از شمر و عمر [ بن سعد ] و ابن زياد !
مردى از بنى عبد قيس به نام مُرّة بنِ مُنقِذ بن نُعمان ، به او حمله كرد و نيزه‏اى بر او زد . على اكبر عليه السلام را بُردند و نزديك پدرش ، بر زمين نهادند . حسين عليه السلام ، خطاب به او فرمود : «پسر عزيزم ! تو را كُشتند . دنيا ، پس از تو ويران باد !» .
آن گاه ، او را به خود چسبانْد تا جان داد . همچنين حسين عليه السلام گفت : «خدايا ! ما را خواندند تا يارى‏مان دهند ؛ ولى ما را وا نهادند و ما را كُشتند .
خدايا ! باران را از آنان ، دريغ بدار و بركت‏هاى زمين را از آنان ، باز دار و اگر هم مدّتى بهره‏مندشان كردى ، دچار اختلاف و تفرقه‏شان كن و هر يك را به راهى ببر و هيچ گاه ، حاكمان را از آنها ، راضى مگردان» .^۱

خيمه‏ها در شب عاشورا و همچنين داوطلب شدن ايشان براى شهادت پيش از ديگر بنى‏هاشم ، بنا بر نقل مشهور ، از ويژگى‏هاى اين فرزند برومند سيّد الشهدا عليه السلام است .
در «زيارت ناحيه مقدّسه» ، خطاب به او آمده است :
السَّلامُ عَلَيكَ يا أوَّلَ قَتيلٍ مِن نَسلِ خَيرِ سَليلٍ مِن سُلالَةِ إبراهيمَ الخَليلِ ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيكَ وعَلى‏ أبيكَ ، إذ قالَ فيكَ : قَتَلَ اللَّهُ قَوماً قَتَلوكَ ، يا بُنَيَّ ما أجرَأَهُم عَلَى الرَّحمنِ وعَلَى انتِهاكِ حُرمَةِ الرَّسولِ ! عَلَى الدُّنيا بَعدَكَ العَفا ^۱ .
سلام بر تو ، اى نخستين كُشته از تبار بهترين بازمانده از نسلِ ابراهيم خليل !^۲ درود خدا بر تو و بر پدرت ، آن گاه كه در باره‏ات فرمود : «خدا ، بكُشد آن گروهى را كه تو را كُشت . پسرم ! چه جرئتى بر خداى مهربان كردند . و چه جسارتى در هتكِ حرمت پيامبر ! پس از تو ، خاك بر سرِ دنيا !» .

در «زيارت رجبيّه» هم از او ياد شده است.
گفتنى است كه در شمارى از منابع متأخّر ، مطالبى در ذكر مصائب على اكبر عليه السلام گزارش شده است كه در منابع معتبر ، يافت نمى‏شود ؛ بلكه خلافِ واقع بودن بسيارى از آنها ، قطعى است ، مانند آنچه در معالى السبطين آمده كه امام حسين عليه السلام ، وقتى ديد كه فرزند جوانش على اكبر به ميدان جنگ مى‏رود ، به حال احتضار در آمد !^۳ يا اين كه عمّه‏ها و خواهران على اكبر ، از به ميدان رفتن وى ، ممانعت كردند ! يا اين كه زينب عليها السلام قبل از رسيدن امام عليه السلام به بالين على اكبر ، خودش را روى جنازه او انداخت ؛ چون مى‏دانست كه ايشان ، اگر فرزندش را كشته ببيند ، روح از بدنش مفارقت مى‏كند !^۴