می‌گویند قرآنی که علی[[ع]] جمع کرد و صحابه پیامبر[[ص]] آن را رد کردند به فرزندانش به ارث رسید، نمی‌توان به آسانی قضاوت کرد.^۱ به‌روشنی نمی‌توان توضیح داد که آیا واقعا چنین نسخه متفاوتی نگاشته شده و آیا امامان بعدی آن را در اختیار داشته‌اند یا خیر.^۲ بااین‌همه واقعیت از این قرار است که علی[[ع]]، که بعد از تدوین قرآن در عصر عثمان به خلافت رسید، به طور قطع می‌توانسته متناسب با قلمرو [[قدرت]] خود تغییراتی در قرآن را اعمال کند، اما به طور مسلم او اقدامی در این جهت نکرده است. تا جایی که اطلاع داریم، او هرگز قرآن خاص خود را در مقابله با متن عثمانی وارد عرصه نکرد، بلکه همان مصحف رایج را بتمامه پذیرفت،^۳ هرچند که این نوع مواجهه می‌تواند تنها مبتنی بر خرد سیاسی بوده باشد. نهایتا در این رابطه می‌توان گفت که علی[[ع]] و همین طور فرزندان و پیروانش از همان ابتدا مصحف عثمانی را به عنوان بنیان اصلی در مباحثات و آراء فقهی  کلامی خویش به کار گرفتند و با این کار آن را در عمل به رسمیت شناختند.^۴

البته همان طور که در مضامین روایات فوق ملاحظه می‌شود، امامیه در راستای ادعای خود در مورد برخی از آیات خاص قرآن تفسیر متفاوتی از اهل سنت دارند. ادعای فوق بر این تصور مبتنی است که قرآن برای هر انسانی قابل فهم نیست. روایتی در این باب چنین می گوید: ”قرآن باطنی دارد و باطن آن نیز باطنی دیگر و همین طور ظاهر قرآن نیز ظاهری

حتی در عصر خود امامان نیز راجع به موضوع تمامیت قرآن موضع نسبتاً معتدلی اتخاذ می‌شد. تمام متن عثمانی کاملا مورد پذیرش بود، و اگر سخن از تغییراتی در آن به میان می‌آمد، قلمرو آن به موضوع مجزایی محدود بود، یعنی مسئله حجیت امامان شیعه و ضرورت وفاداری نسبت به ایشان. این ادعاها را به این دلیل می‌توان کمتر «افراطی» محسوب کرد که مصحف عثمانی حتی در میان اصحاب غیر شیعی پیامبر[[ص]] و پیروانشان نیز به هیچ وجه به منزله تصویر کامل آیات وحی‌شده بر محمد[[ص]] تلقی نمی‌شد؛ تاجایی‌که تا سده‌های دوم و سوم هجری نیز در میان غیر شیعیان نسخه‌های متفاوتی از قرآن متداول بود.^۱ بنابراین نمی‌توان گفت مسئله این است که غیر شیعیان در همان آغاز کار قرآن عثمانی را به طور مطلق پذیرفتند، به گونه‌ای که شیعیان با نقدهایشان به‌تنهایی در مقابل یک سنت تقریبا یکپارچه و متحد قرآنی ایستاده باشند.^۲ معلوم می‌شود که چنین دیدگاهی نسبت به مسائل، برآمده از مجادله‌های فرقه‌نگارانِ سُنّی بوده که تمسک به موضوع حساسی مثل قرآن را برای منحرف معرفی کردن شیعیان راهی مناسب یافته بودند. احترام امامیه نسبت به تکستوس رسپتوس [[=متن مأثور قرآن]] از این طریق نمودار می‌شود که در طول تاریخ امامیه هیچ تلاش جدی‌ای در جهت نظام‌مند کردن آن تغییرات و اضافاتِ ادعایی صورت نگرفته، یا اینکه هیچ گاه تلاش نکرده‌اند قرآن کاملی متفاوت از قرآن عثمانی ارائه کنند.^۳ معمولاً موضوع تغییر در آیات تنها در سطح تفسیر مطرح بوده است. اما در مورد روایت‌هایی که