223
قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی

تفسیر، ج۱۶، ص۲ (ابن مسعود). طبری (همانجا) آن را به عنوان قرائت اُبَی می‌آورد، هرچند دیگران گفته‌اند اُبَی «صَحیحَة» خوانده است (ن.ک: جفری، ص۱۴۳). همچنین ن.ک: سعد، ص۶۳ (جعفر صادق)؛ قمی، ج۲، ص۳۹ (ضمن روایتی بلند، با عبارت: «کذا نزلت»)، نقل‌شده در: کتکانی، ج۲، ص۴۷۵، ش۴، مجلسی، ج۱۳، ص۲۸۰، ش۱؛ عیاشی، ج۲، ص۳۳۵-۳۳۶، ش۵۴، نقل‌شده در: کتکانی، ج۲، ص۴۷۸، ش۱۴؛ کشی، ص۱۲۶ (جعفر صادق[[ع]] به زرارة بن أعیَن می‌گوید: ”هذا التنزیل من عند الله"؛ در نسخه چاپی کشی کلمه «صالحة» حذف شده است، اما در نقل نوری، ص۳۰۵، ش۲۱ - ص۳۰۶، ش۴ آمده است). ابن الندیم، فهرست، تص. رضا تجدد، تهران ۱۳۹۱/۱۹۷۱، ص۳۴ (به عنوان قرائت ابن شنبوذ)؛ قرطبی، ج۱۱، ص۳۴ (ابن عباس، عثمان بن عفان).

دو: يَأْخُذُ كُلَّ سَفينَةٍ + صَحِیحَةٍ+ غَصْباً (۱۸[الکهف:۷۹ / ۳۱۷ [۱، ۵]. ن.ک: طبری، تفسیر، ج۱۶، ص۲ (بعض القراءات)؛ طوسی، تبیان، ج۷، ص۸۰ (اُبَی، ابن مسعود)؛ قرطبی، ج۱۱، ص۳۴ (ابن عباس، ابن جُبَیر).

۸۹.

یک: (-) فَامْنُنْ أَوْ *أَمْسِكْ‏* / + فأَمْسِكْ+ أو + أعْطِهْ+ (۳۸[صاد]:۳۹ / ۴۶۴ [۶]). قس: ”فَامْنُنْ أو أعطِ" نقل‌شده (به عنوان قرائت علی) در: صفار، ص۳۶۱، ص۱، نقل‌شده در: مجلسی، ج۲۴، ص۱۲۴-۱۲۵، ش۲.

دو: *فَامْنُنْ* أَوْ *أَمْسِكْ‏* / + فأَمْسِكْ+ أو + أعْطِ+ (۳۸[صاد]:۳۹ / ۴۶۶، ۴۶۷ [۵]). صفار (ص۳۷۸، ش۱۳، نقل‌شده در: نوری، ص۳۲۴، ش۲-۴) نیز این قرائت را به علی[[ع]] نسبت داده است. محمد بن محمد الشیخ المفید، الاختصاص، نجف ۱۳۹۰/۱۹۷۱، ص۳۰۰.

۹۰.

یک: *وَمَا خَلَقَ الذَّكَرَ* وَالأُنْثى / + اللهُ خالِقُ الذَّکَرِ+ (۹۲[اللیل]:۳ / ۶۵۵ [۶]). ن.ک: جفری، ص۳۵۴ (اُبَی، ابن قیس و ابو مِجلَز).


قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی
222

۲-۳-۳. قرائات مختلف از یک آیه

۸۶.

یک: كُنْتُمْ خَيْرَ *أُمَّةٍ* أُخْرِجَتْ لِلنَّاس / + أَئِمَّةٍ+ (۳[آل‌عمران]:۱۱۰ / ۱۰۲ [۶]). ن.ک: بر اَشِر، «دگرخوانش‌ها»، ص۵۳ [[ب.ت: همین کتاب، ص۱۱۹]].

دو: *كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ* أُخْرِجَتْ لِلنَّاس / + أنتُم خَیرُ أئِمَّةٍ+ (۳[آل‌عمران]:۱۱۰ / ۱۱۴ [۶]). مسئله اینکه آیا باید کُنتُم خوانده شود یا أنتم، نزد خود شیعیان محل بحث بوده است. قطب الدین راوندی قرائت رسمی را برمی‌گزیند و استدلال‌هایی به نفع قرائت کُنتم و ضد قرائت أنتم می‌آورد (راوندی، فقه، ج۱، ص۳۶۰-۳۶۱). ابن شهرآشوب نیز قرائت رسمی را نقل می‌کند و قرائت دیگری را اصلا ذکر نمی‌کند (متشابه القرائات، قم، ۱۴۱۰/۱۹۹۰، بخش۲، ص۲۷۱)؛ او می‌گوید که کُنتُم در این آیه به معنای «انتم» است. شریف رضی نیز همین راه را می‌پیماید و بحث مفصلی را به این موضوع اختصاص می‌دهد (حقائق التأویل، ج۵، بیروت، ۱۴۰۶/۱۹۸۶، ص۲۱۶-۲۲۲). در نسخه چاپ‌شده عیاشی (ج۱، ص۱۹۵، ش۱۲۹) این قرائت بدین صورت آمده است: کُنتُم خیرَ أئِمَّةٍ، درحالی‌که این روایت در منابع بعدی به صورت أنتم خیرُ أئِمّةٍ آمده است (فیض، ج۱، ص۳۴۲، کتکانی، ج۱، ص۲۰۹، ش۳، نوری، ص۲۶۷، ش۵-۷).

۸۷.

یک: وَلَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً + بَل دِیناً+ قَیِّماً (۱۸[الکهف]:۱-۲ / ۳۱۳ [۶]). ن.ک: جفری، صص۵۵ (ابن مسعود)، ۲۹۳ (الربیع بن خُثَیم)، ۳۳۴ (جعفر صادق).

دو: (-) وَ لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً+ وَجَعَلَهُ دِیناً+ قَیِّماً (۱۸[الکهف]:۱-۲ / ۳۱۴ [۶]). قس: وَلکِن جَعَلَهُ قَیّماً، که طبری (تفسیر، ج۱۵، ص۱۹۰) به عنوان قرائتی مجهول (فاقد انتساب) می‌آورد.

۸۸.

یک: يَأْخُذُ كُلَّ سَفينَةٍ + صَالِحَةٍ+ غَصْباً (۱۸[الکهف]:۷۹ / ۳۱۶ [۱، ۵]). ن.ک: جفری، صص۵۷ (ابن مسعود)، ۲۰۰ (ابن عباس)، ۳۳۴ (جعفر صادق)؛ طبری،

  • نام منبع :
    قرآن‌شناسی امامیه در پژوهش‌های غربی
    سایر پدیدآورندگان :
    سيّد محمد علي طباطبايي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9113
صفحه از 311
پرینت  ارسال به