گزارش يكم: مقتل سيّد الشهدا(ع) به روايت «تاريخ الطبرى»
تاريخ الطبرى (تاريخ الاُمم و الملوك)
ابو جعفر محمّد بن جرير طبرى (م ۳۱۰ق)، مؤلف تاريخ الطبرى (تاريخ الاُمم والملوك) از موّرخان، مفسّران و محدّثان برجسته اهل سنّت است كه پُرحجمترين كتاب تاريخ را تا روزگار خود، نگاشته است. اين كتاب، با گزارش تاريخ پيامبران و نيز ايرانِ پيش از اسلام، آغاز مىشود و پس از ذكر حوادث تا هجرت پيامبر صلىاللهعليهوآله، به نقل رويدادهاى مهمّ سه قرن نخست اسلام، به ترتيب تاريخ هجرى مىپردازد.
تاريخ طبرى، بويژه در بخش مربوط به سالهاى ۶۰ و ۶۱ ق، يكى از منابع ارزشمند تاريخ كربلاست، خصوصا كه طريق اصلى و تقريبا كامل ما در دسترس به مقتل مهمّ ابو مِخنَف و نيز مقتل هشام كلبى است. البته هشام كلبى از مقتل ابو مِخنَف استفاده كرده؛ امّا به دليل اسناد ديگرى كه به دست وى رسيده، وقايعى را افزون بر آنچه ابو مِخنَف نقل كرده، در كتابش آورده است. همه اينها در كنار آنچه طبرى از واقدى، مورّخ مشهور و كهن تاريخ صدر اسلام و نيز به وسيله عمّار دُهْنى از امام باقر عليهالسلام نقل كرده، ما را با مجموعه بزرگى از اخبار مستند، رو به رو مىسازند كه نه همه آنها، امّا مقدار درخور اعتنايى از آنها، به وسيله ديگر اسناد تاريخى، تأييد و تقويت مىشوند.