بده» (مراثی ارمیا ۳: ۶۵).^۱

معادل این عبارت در عربی، عبارت «أکنّة علی القلوب» است که در قرآن به کار رفته است: «جعلنا علی قلوبهم أکنّة» (أنعام، ۲۵؛ إسراء، ۴۶؛ کهف، ۵۷؛ فصلت، ۵). گویی «پوشیده شدن قلب» یکی از اصطلاحات کهن در زبان‎های سامی برای نفرین بوده است؛ اما نکته دیگر این است که ریشه «ک ن ن/ כנן» در عبری و عربی که «أکنّه، مکنون = مستور» از آن مشتق شده است، محتملاً به همین ریشه «ج ن ن» باز می‏گردد. البته در عبری، این ریشه هر دو معنای «احاطه کردن، حمایت کردن» را دارد؛^۲

ب) در عربی کلمه «مجنون» به معنای کسی است که تحت سلطه و حمایت «أجنه و جنیان» قرار دارد: (ثُمَّ تولّوا عنه وقالوا مُعلَّمٌ مجنونٌ) (دخان، ۵۶)؛ (فَكَذَّبُوا عَبْدَنَا وَ قَالُوا مَجْنُونٌ وَٱزْدُجِرَ) (قمر، ۹).

در نهایت می‏توان گفت هرچند مشتقات ریشه «ج ن ن» در دو زبان عربی و عبری در دو حوزه معنایی به ترتیب «پوشاندن، در برگرفتن» و «حمایت کردن» به کار رفته، چنین می‏نماید که معنای اخیر نیز به همان معنای حسیِ «پوشاندن، در برگرفتن» باز می‏گردد و توسعه مفهومی آن است.

بحث کوتاه تطبیقی

اما آفرینش «جنّ» از آتش که قرآن از آن سخن گفته (وَ خَلَقَ ٱلْجَانَّ مِن مَّارِجٍ مِّن نَّارٍ) (الرحمن، ۱۵)؛ در متون متقدم نیز مطرح بوده است: فرشتگان از نهری از آتش آفریده شدند؛ هر صبح زاده می‏شدند و پس از ستایشِ خداوند به نهر آتش باز ‏می‏گشتند (حگیگای دانیال ۷: ۱۰)؛ «فرشتگان از آتش پدید آمدند» (دوم خنوخ ۲۹: ۲).^۳

«حمایت کردن» است و در عهد عتیق، فراوان در معنای «حمایت، پشتیبانی کردن» به کار رفته است:

וְגַנּוֹתִי, עַל-הָעִיר / we ganôtî ʾal hāʾîr / «و این‏ شهر را به‏ خاطر خود و به‏ خاطر بنده خود، داوود حمایت‏ خواهم‏ کرد» (دوم پادشاهان ۲۰: ۶)؛

«زیرا که این شهر را حمایت کرده» (اشعیا ۳۷: ۳۵؛ ۳۸: ۶؛ ۳۱: ۵؛ و نیز دوم پادشاهان ۱۹: ۳۴؛ زکریا ۹: ۱۵).^۱ این معنا در آرامی و نسخه ترگوم( نیز استعمال شده است.^۲

اما در زبان عربی، معنای متداول و فراگیر همان «پوشاندن» است و آیه «فَلمّا جنَّ علیه اللّیلُ» (أنعام، ۷۶) به‎صراحت بر آن دلالت دارد. فراهیدی در معناشناسی «جنّ» می‏گوید «سُمّوا به لإستجانتهم من النّاس، فلا یُرونَ»؛ یا هنگامی که گفته می‏شود «جنّ علیه اللیل» یعنی «تاریکی و ظلمت او را در بر گرفت».^۳ ابن درید نیز در وجه تسمیه روح به «جنان» گفته که «لأنّ الجسمَ یُجِنّها».^۴

هرچند ریشه «ج ن ن» در دو حوزه معنایی متفاوت در عربی و آرامی  عبری استعمال شده است، در برخی از کاربردها شباهت‏هایی وجود دارد. به عبارت دیگر معنای «پوشیده بودن» که در عربی فراگیر بود، در عبری نیز به کار رفته است و بالعکس معنای «حمایت کردن، به سلطه درآوردن» نیز در عربی دیده می‏شود:

الف) در عبری: «پوشیده شدن قلب» کنایه از «سخت شدن دل» در نفرین ارمیای نبی:

תִּתֵּן לָהֶם מְגִנַּת-לֵב / titen lāhem meginat leb / « ایشان را قلب‏ پوشیده