خ) مطابق سفر پیدایش، اشتقاق «آدم» از «أداما» به معنای «سطح، رویِ زمین».^۱

اما در تورات، کلمه «آدم» و در شکل عبری آن אָדָם /ʾādām گاهی به انسان نخستین و گاهی با ترکیب בֶן-אָדָם / ben ʾādāmبه نوع انسان اشاره دارد.^۲ شکل مؤنث این کلمه אדמה / ʾadāmā به معنای زمین،^۳ خاک،^۴ خاک حاصلخیز،^۵ و قطعه زمین^۶ به کار رفته است. از ترکیب‏های این واژه می‏توان به תַפּוחַ אֲדָמָה / tapoach ʾadāmā به معنای «سیب^۷ زمینی» و עַבוֹדֵת אֲדָמָה / ʾabôdēt ʾadāmā به معنای «کشاورزی» اشاره کرد. در سفر پیدایش ۲: ۷، ۳: ۱۹ ارتباط «آدم» و «أداما» این‎گونه بیان شده:

«خداوند خدا آدم אָדָם / ādām‏ را از خاکِ سطح زمین עָפָר מִן-הָאֲדָמָה/ ʿāfār min hā-adāmāبسرشت».

«و به عرق پیشانی‏ات نان خواهی خورد تا زمانی که به زمین אֲדָמָה / adāmā برگردی، که از آن گرفته شدی؛ زیرا که تو خاک עָפָר / ʿāfār هستی و به خاک بر خواهی گشت».

اگر روش تاریخی را دنبال کنیم، کلمه «آدم» در عربی، به «أداما» در عبری بازگشت دارد و معادل این واژه اخیر در عربی « أدیم» به معنای «سطح زمین»

نظریه نخست با عبارت سفر پیدایش همسوست. در برخی روایات تفسیری نیز وجه نام‎گذاری آدم، خلقت او از خاک روی زمين بیان شده است.^۱ قول دوم نیز در واقع روی دیگر نظر نخست است. دیدگاه سوم مبتنی بر اسطوره‏ها و قصصی است که در باب آفرينش آدم مطرح است.^۲ مصطفوی در جمع این آرا می‏گوید که اطلاق این واژه بر شخص حضرت آدم در ابتدا به اعتبار وجه وصفی آن بوده (که جامع این اوصاف بوده)، وسپس به صورت عَلم استعمال شده است.^۳

در منابع نوین ریشه‏شناختی نیز اتفاق‎نظر وجود ندارد؛ اما برخی از مهم‏ترین آرا بدین قرارند:

الف) سایس:^۴ از «adapa /اداپا» (او یکی از پسران زمینی «ئه‏آ»[از خدایان سومریان] است)؛

ب) نولدکه:^۵ با واژه عربی «أنام» در پیوند است؛

پ) والکر:^۶ از سومری و از ریشه addamu که به معنای «پدر انسان/ بشر» است؛ البته معادل «پدر من» در این زبان a-a-mu می‏باشد؛

ت) باوئر:^۷ به معنای «پوست یا سطح» است؛ از ظاهر متون عبری نیز همین برمی‏آید؛

ث) بروکلمان و پِدِرسِن:^۸ «آدم» در پیوند با «أدوم» به معنای «سرخ شدن و قرمزی» است؛