نسل لاوی، سومین فرزند عَمرام^۱ و یوکابد است. بر اساس تورات، عَمرام و یوکابد صاحب سه فرزند بودند با نام‏های: هارون، مریم و موسی (خروج ۶: ۲۰؛ اعداد ۲۶: ۵۹). موسی از آن دو دیگر کوچک‏تر بوده است (نک. خروج ۲: ۴؛ ۷: ۷).^۲ نام‎گذاری به «موسی» در جزیرة‎العربِ پیش از اسلام گزارش نشده است.^۳

باید توجه داشت که «موسی» مشترک لفظی است و به صورت «مَواس» (ریشه «وس ی») جمع بسته می‏شود که به معنای «تیغ اصلاح» است؛^۴ اما آنچه به عنوان اسم استعمال شده است، همان اسم معرّب بوده است: «فإذا سَمّوا بموسی، فإنّما یَعنون به الإسم الأعجمی، لا موسی الحَدید».^۵ در قاموس‏های عربی در توضیح این واژه، دو نظریه مطرح است:

الف) سخن جمهور: موسی مرکب از مو (آب) و سا / شا (درخت) است؛ چه اینکه او را در صندوق چوبی و در میان آب یافته بودند؛^۶

مصری mennu به معنای «غذا» می‏باشد.^۱

از سوی دیگر عبارتی در خروج ۱۶: ۱۵ وجود دارد که ابهام موضوع را بیشتر می‏کند: بنی‏اسرائیل وقتی غذای آسمانی را دیدند با تعجب گفتند: «آن چیست؟» عبارت چنین است: מָן הוּא/ mān hû مشکل اینجاست که کلمه پرسشی رایج در عبری מַה / ma می‏باشد؛ چنان‎که در ادامه همان پاسوق( به کار رفته است: כִּי לֹא יָדְעוּ, מַה-הוּא / ki lō yādʿû ma hû / «چرا که نمی‏دانستند آن چیست». پس آنها به جای عبارت پرسشی «مَه هو؟»گفتند «مان هو؟»؛ و درخور توجه اینکه این عبارت در سراسر عهد عتیق تنها یک بار در اینجا به کار رفته است.

برخی از محققان بر این عقیده‏اند که «مان» برای اشاره به غذای مخصوص، یک کاربرد آرامی متأخر بوده است؛ و «مان» به معنای «چه چیزی» واژه‏ای رایج در عهد عتیق نیست و حتی نمونه‏هایی برای این استعمال در هزاره دوم پیش از میلاد یافت نشده است. در متون اوگاریک^۲ مواردی از استعمال mn(m) برای پرسش از شخص^۳ و غیرشخص^۴ گزارش شده است.^۵ شاید جابه‎جایی حرف «مَن» با «ما» در آیه «والسماء وما بناها» (شمس، ۵) به جای «والسماء ومَن بناها»^۶ از این نوع استعمال در زبان‎های سامی باشد.

۲۶. موسی

واژه موسی با بسامد بالای ۷۵۰ بار در تنخ و ۱۳۶ بار در قرآن یاد شده است. موسی از