ٱسْمُ ٱللَّهِ عَلَیهِ)۱ شاهد بر وجود این اثر هستند؛ این مرتبه از اثر بخشی به الفاظ مورد انکار هیچ گروهی واقع نشده است.
ممکن است از تأثیر، نقش اسمای لفظی در عالم به عنوان واسطه در خلق عالم اراده شود، بیشک اگر مقصود از تأثیر در آفرینش به معنای تفویض در خلق باشد، یکی از نقاطی است که آیات و روایات موضع قاطعی در رد آن گرفتهاند. البته جریان علم، رحمت و قدرت الهی در همه عالم و موجودات به عنوان یک کارکرد عام پذیرفتنی است. اگر سخن از تأثیر، جریان علم و رحمت در همه موجودات باشد، این همان تأثیر ذات خداوند است که به بعضی از اوصافش اخذ شده است، و این چیزی جز تأثیر بی واسطه خداوند در همه عالم و صحت انتساب خلق و دوام رزقشان به صورت مستقیم به او نیست؛ هر عامل دیگری نیز در طول این تأثیر قرار میگیرد.
این دیدگاه با رأی متصوفه که انسان و سایر موجودات، متعلَق اسماء قرار میگیرند تفاوت روشنی دارد تحلیل جامع آن است که بنده، نقش دعا کننده را بر عهده دارد و اجابت خداوند او را قابل میگرداند؛ اسم نیز واسطه مورد رضایت خداوند در فرآیند تحقق اثر است، در حقیقت انتساب به اسماء در سلسله طولی پذیرفتنی است و اسماء به عنوان کارگزاران فعل الهی هستند.
آیاتی که بر نقش مستقیم و بدون واسطه ذات خداوند در خلقت و تقدیر امور عالم دلالت دارد، به گونهای است که هر رقیب، معارض و شریکی را به کلی نفی میکند. به عنوان نمونه به سه آیه ذیل اشاره میکنیم:
در آیه سیزده سوره جاثیه سخن از شرافت انسان و بهرهمندی او از همه مزایای عالم خلقت است (وَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِى ٱلسَّمَاوَاتِ وَ مَا فِى ٱلْأَرْضِ جَمِیعًا مِّنْهُ إِنَّ فِى
