توحیدی را دربرگرفته است؛ امام در پاسخ به سؤال عمران که پرسید آیا باور توحیدی به خداوند با حقیقت حاصل میشود یا با صفات، به مرتبه و جایگاه متأخر صفات (توصیف) و نقش ابزاری آن اشاره میکند و با این بیان به تبیین مفهوم واحد در مورد خداوند میپردازد.
«قال يا سيدي ألا تخبرني عن اللّٰه عز و جل هل يوحد بحقيقة أو يوحد بوصف؟ قال الرضا علیه السلام: إن اللّٰه المبدئ الواحد الكائن الأول لم يزل واحداً لاشيء معه، فرداً لاثاني معه، لا معلوماً و لا مجهولاً و لا محكماً و لا متشابهاً و لا مذكوراً و لا منسياً. ولا شيئاً يقع عليه اسم شيء من الأشياء غيره، ولا من وقت كان ولا إلى وقت يكون ولا بشيء قام ولا إلى شيء يقوم و لا إلى شيء استند ولا في شيء استكن و ذلك كله قبل الخلق إذ لا شيء غيره و ما أوقعت عليه من الكل فهي صفات محدثة و ترجمة يفهم بها من فهم».
(عمران) گفت: مولای من! آیا توحید خداوند به حقیقت است یا به وصف؟ امام رضا علیه السلام فرمود: خداوند یکتای واحدِ ازلی همواره یکتا بوده و چیزی با او نبوده است. فردی است که دومی ندارد خواه معلوم، مجهول، محکم، متشابه، مذکور و یا منسی باشد. (در آن زمان) غیر از خداوند بر چیزی دیگری اطلاق شیء نمیشود، نه از زمانی آمده و نه به زمانی میرود و نه به چیزی استوار گشته و نه به سوی چیزی روان است. نه به چیزی تکیه نموده و نه در چیزی مخفی گشته است؛ و اینها همه قبل از خلق است، زمانیکه چیزی غیر از او نیست و هیچ یک از این امور رخ نداده است، پس این صفات همه محدَث و عباراتی هستند که هر اهل فهمی به واسطه آن بفهمد.
ه - روایت امام باقر علیه السلام در تفسیر (قُلْ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ)
صدوق در روایتی از امام باقر علیه السلام تفسیر (قُلْ) در سوره اخلاص را اینگونه بیان
