آن است؛ چرایی این نکته که این واژه در قرآن به کار نرفته است اما در روایات و بهویژه ادعیه سخن از آن به میان آمده است خارج از حوصله این بحث است.۱ گزارشهای دعایی و معدود کاربرد این ماده به دعای اول و ۴۷ صحیفه سجادیه برمیگردد.۲
مفاد این متون بر این نکته تصریح دارند که اگر اختراع به خداوند نسبت داده شود، بدیع و ابتدایی بوده و در نهایت اتقان است. در روایت دیگری که کلینی نقل کرده، عبدالرحیم قصیر از دعای خود ساختهاش سؤال میکند؛ امام صادق علیه السلام ضمن نهی وی از این دعا، دعای دیگری را به او تعلیم مینماید،۳ مقایسه این دو گزارش نشان میدهد اختراع مانند موادی چون «بدع» و «صنع» از خویش ساختگی بندگان مبراست.
علاوه بر این، طرح خلق اسماء تأکیدی بر غیریت نیز هست، مخلوق دانستن غیر خدا در روایات، تصریحی بر این مطلب است هر چیزی غیر از خدا که اسم «شیء» بر آن اطلاق شود هم مخلوق و هم غیر خداست. گستره دایره واژه «شیء» به حدی است که مشمول خدا هم میشود و به استثناء ذات از مخلوق بودن و غیریت، همه امور متبادر به ذهن از جمله اسمای خدا را در بر میگیرد. ملاحظه اطلاق در مخلوق بودن و غیر بودن و همچنین متعلق تقدیر و مشیت الهی بودن آن است که اسمای الهی نیز در همین دایره جای میگیرند خواه اسم را لفظ بدانیم یا یک مفهوم و حتی مقامی از مقامات قرب پروردگار.
