89
ایمان در قرآن

۰.(فَمَن یَکفُر بِالطَّاغُوتِ وَ یُؤمِن بِاللَّهِ فقد استَمسَکَ بِالعُروَةِ الوُثقىٰ.۱

۰.پس هر که به طغیانگر (شیطان و پیروانش) کفر ورزد و به خدا ایمان آورد، حقّا که به دستگیره محکم، چنگ زده است).

ایمان آوردن به خداوند، به منزله تمسّک به دستگیره محکمی است که می‌تواند عامل نجات انسان از هلاکت باشد. امام صادق علیه السلام در تفسیر «عروة الوثقی (دستگیره محکم)» می‌فرماید:

۰.هِیَ الإِیمَانُ بِاللَّهِ وَحدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ.۲

۰.عروة الوثقی، ایمان به خداوند یکتا و بی‌انباز است.

ایمان به خدا، مهم‌ترین مسئله اعتقادی و زیربنای تمام امور اعتقادی است.

در احادیث اهل بیت علیهم السلام، به درجات و مراتب ایمان به خداوند، که انسان باید به آنها باور داشته باشد، اشاره شده است. امام کاظم علیه السلام در پاسخ سؤال در باره کمترین درجه خداشناسی می‌فرماید:

۰.الإِقرَارُ بِأَنَّهُ لَا إِلَهَ غَیرُهُ وَ لَا شِبهَ لَهُ وَ لَا نَظِیرَ وَ أَنَّهُ قَدِیمٌ مُثبَتٌ مَوجُودٌ غَیرُ فَقِیدٍ وَ أَنَّهُ لَیسَ کَمِثلِهِ شَی‏ءٌ.۳

۰.اقرار به این که معبودی جز او نیست و مانند و همتایی ندارد و قدیم است، [وجودش] ثابت [و قطعی] است، موجود (معلوم) است و مفقود نیست و به این که هیچ چیزی مانند او نیست.

بر اساس این حدیث، کمترین مرتبه خداشناسی که پایین‌تر از آن ایمان شمرده نمی‌شود، اقرار و اعتراف به چند مطلب است: اوّل. معبودی جز او نیست. دوم. مانند و همتا ندارد. سوم. قدیم و ازلی است. چهارم. وجودش ثابت و تغییرناپذیر است. پنجم. هستی دارد و نیستی به ساحت قُدس او راه ندارد. ششم. چیزی مانند او نیست.

۳. ایمان به فرشتگان الهی

یکی از اموری که از دیدگاه قرآن، اعتقاد به آن واجب است، ایمان به ملائکه و فرشتگان الهی است:

1.. بقره: آیۀ ۲۵۶.

2.. الکافی: ج ۲ ص ۱۴ ح ۱.

3.. الکافی: ج۱ ص ۸۶ ح ۱.


ایمان در قرآن
88

آن ایمان بیاورد، خداوند یکتاست. خدای متعال، آفریدگار جهان محسوس و نامحسوس است و تمام حقایق عالم از او سرچشمه می‌گیرد؛ زیرا او حقیقتِ هر حقیقتی است. از همین رو قرآن کریم، ایمان به خداوند را شرط تحقّق ایمان می‌داند و تمام مؤمنان را با صفت «ایمان به خدا» توصیف می‌کند:

۰.(المُؤمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّه.۱

۰.مؤمنان، همگى به خدا ایمان آورده‏اند).

خداوند، اوّلین حقیقتی است که از دیده حسّ اهل ایمان، پنهان است؛ ولی به آن ایمان دارند. تا زمانی که انسان به خدا ایمان نداشته باشد، معرفت‌شناسی او از هستی، معرفت‌شناسی حقیقی نخواهد بود. امیر مؤمنان علیه السلام طبق نقلی می‌فرماید:

۰.مَن عَرَفَ اللّهَ کمُلَت مَعرِفَتُه.۲

۰.هر که خدا را شناخت، معرفتش کامل گشت.

بر اساس این کلام نورانی، تا انسان خدا را نشناسد و به او ایمان نیاورد، معرفت‌شناسی او از هستی، کامل نخواهد بود. چنین انسانی، مبدأ امور پیدا و پنهانِ عالم هستی را نشناخته است. به همین دلیل معرفت او، معرفتی ناقص خواهد بود. در مقابل، انسانی که به خداوند معرفت داشته باشد، معرفتش از حقایق هستی کامل خواهد بود. البتّه کمال معرفت انسان از هستی، به میزان شناخت او از خداوند مربوط است. هر اندازه انسان به مرتبه بالاتری از خداشناسی دست یابد، معرفت او کامل‌تر خواهد بود. بالاترین مراتب خداشناسی، بالاترین مراتب حقیقت‌شناسی شمرده می‌شود.

بنا بر این، نخستین حقیقت غیبی‌ای که ایمان به آن در مکتب قرآن ضروری دانسته شده، ایمان به خداوند است. قرآن کریم در آیات متعدّدی با تعبیر (آمِنُوا بِاللّٰهِ؛ به خدا ایمان آورید) انسان‌ها را به ایمان به خداوند دعوت می‌کند. علّت، آن است که ایمان به خدا، اساس همه عقاید دینی و یگانه عامل نجات‌بخش انسان‌ها از بلایا و مشکلات است:

1.. بقره: آیۀ ۲۸۵.

2.. میزان الحکمة: ج ۷ ص ۱۸۵ ح ۱۲۳۶۱.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120497
صفحه از 436
پرینت  ارسال به