71
ایمان در قرآن

رسیدن به حکمت خلقت مقرّر فرموده است، آشنا شوند. نخستین رسالت انبیا، شناخت خداوند و مسائل مرتبط با توحید است که در ترویج آن تلاش می‌کنند. در حقیقت، وحی الهی در این مسئله به یاری فطرت و عقل و دانش می‌آید. انسانی که با یاری فطرت، عقل و دانش به وجود آفریننده و خداوند پی برده است، اکنون در مکتب انبیا با صفات و ویژگی‌های خداوند و برنامه‌هایی که برای زندگی انسان دارد، آشنا می‌شود.

بنا بر این، وحی الهی، خاستگاه ایمان است. خدای متعال، برنامه زندگی سعادتمند انسان‌ها را در کتاب‌های آسمانی ترسیم کرده و با پیامبران، به سوی ایشان فرستاده است. از همین جا می‌توان به جایگاه کتاب‌های آسمانی برای رسیدن به زندگی ایمانی پی برد. مصداق روشن وحی در امّت پیامبر خاتم صلی الله علیه و اله، قرآن کریم است که خاستگاه‌ اصلی ایمان به شمار می‌آید. امیر مؤمنان علیه السلام در توصیف قرآن می‌فرماید:

۰.فَهُوَ مَعدِنُ الإِیمَانِ وَ بُحبُوحَتُهُ.۱

۰.قرآن، معدن ایمان و کانون آن است.

کسی که می‌خواهد با جان و دل به حقیقت ایمان دست یابد، باید از معارف بلند و عمیق این کتاب آسمانی بهره‌مند شود.

۵. توفیق الهی

پس از آن که ندای ایمان به وسیله منادیان درون و بیرون فریاد می‌شود، فراخوانِ توحید به گوش همگان می‌رسد. فطرت، عقل و علم از درون، و وحی الهی از بیرون، انسان‌ها را به توحید و یگانگی خدا فرا می‌خوانند و همگی از این دعوت باخبر می‌گردند. با این که تمام انسان‌ها دعوت منادیان ایمان را شنیده و با جان احساس کرده‌اند، لبّیک‌گویان به ندای ایمان، اندک و انگشت‌شمارند و تنها گروهی از مردم به این دعوت پاسخ مثبت می‌دهند؛ همانان که در مناجات با پروردگار می‌گویند:

۰.(رَبَّنا إِنَّنا سَمِعنا مُنادِیاً یُنادی لِلإیمانِ أن آمِنُوا بِرَبِّکُم فَآمَنَّا رَبَّنا فَاغفِر لَنا ذُنُوبَنا وَ

1.. نهج البلاغة: خطبۀ ۱۹۸.


ایمان در قرآن
70

شناسایی واجبات و محرّمات الهی، از توان سرشت و اندیشه خارج است و بیان چنین مسائلی بر عهده فرستاده‌های الهی است که پیام خداوند را از طریق وحی دریافت کنند و به مردم برسانند. در آیاتی از قرآن به نقش وحی در بیان توحید و باورهای ایمانی اشاره شده است:

۰.(وَ ما أرسَلنا مِن قَبلِکَ مِن رَسُولٍ إِلَّا نُوحی‏ إِلَیهِ أنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أنَا فَاعبُدُون.۱

۰.و پیش از تو هیچ فرستاده‌ای را نفرستادیم، مگر آن که به او وحى مى‏کردیم که: معبودى جز من نیست. پس [تنها] مرا پرستش کنید).

فطرت، عقل و علم، پیامبران درون و انبیای الهی، پیامبران بیرون هستند. هر پیامبری به چیزی دعوت می‌کند که پیامبران درون، انسان را به آن فرا می‌خوانند. در حقیقت، پیامبران الهی به چیزی دعوت می‌کنند که پیش از آن، پیامبران درون، انسان را با آن آشنا ساخته‌اند. نخستین پیام مکتب وحی، توحید و یگانگی آفریدگار جهان است که انبیای الهی به وسیله آن، برای پرستش و فرمانبری مردم از یکتای بی‌همتا زمینه‌سازی می‌کنند. پرستش و فرمانبری از چنین خداوندی، هدف آفرینش را تأمین می‌کند.

انسان برای اطاعت از آفریدگار جهان، باید برنامه زندگی را از کسی دریافت کند که از طریق وحی به آن دست یافته ‌است. به بیان دیگر، ایمان در گرو دنباله‌روی از کسانی است که به وحی الهی دسترس دارند. لازمه این مطلب، پیروی و اطاعت از انبیاست. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در باره نقش پیامبران و انبیای الهی در دستیابی مردم به ایمان می‌فرماید:

۰.وَ ابتَعَثَ فِیهِمُ النَّبِیِّینَ... لِیَعقِلَ العِبَادُ عَن رَبِّهِم ما جَهِلُوهُ فَیَعرِفُوهُ بِرُبُوبِیَّتِهِ بَعدَ مَا أنکَرُوا وَ یُوَحِّدُوهُ بِالإِلَهِیَّةِ بَعدَ ما عَضَدوا.۲

۰.خدا در میان آنان، پیامبران را به پیامبری بر انگیخت... تا بندگان آنچه را در باره پروردگار خویش نمی‌دانستند، بدانند و ربوبیت او را که منکرش بودند، بشناسند و از کژراهه‌[ی شرک] به در آیند و او را در اُلوهیتش یگانه بدانند.

بعثت انبیا برای این است که مردم با برنامه‌های خداوند که برای ساماندهی زندگی انسان و

1.. انبیا: آیۀ ۲۵.

2.. التوحید: ص ۴۴ ح ۴.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120367
صفحه از 436
پرینت  ارسال به