۳. علم
یکی از خاستگاه‌های ایمان، علم و معرفت (شناخت) است که در کنار فطرت و عقل، انسان را از درون به ایمان فرا می‌خواند. منشأ پیدایش علم و معرفت، عقل و اندیشه است که پیش از این، به عنوان دومین خاستگاه ایمان، بررسی گردید. از آن جا که در قرآن، علم و معرفت به عنوان خاستگاه مستقلّ ایمان معرّفی شده است، در این جا، به عنوان سومین خاستگاه ایمان به آن اشاره می‌شود.
از نگاه قرآن، دانشمندان حقیقت‌جو در کنار خداوند و فرشتگان، گواهِ یکتایی آفریدگاری توانا و حکیم هستند:
۰.(شَهِدَ اللهُ أنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ المَلائِکَةُ وَ اُولُوا العِلمِ قائِماً بِالقِسطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ العَزیزُ الحَکیم.۱
۰.خداوند [از ازل به علم خود و پس از خلقت جهان به صنع خود و سپس به زبان انبیا و خِرد و کتاب‌های آسمانى] در حالى که به عدالت، قیام دارد [و کارهایش بر پایه عدل استوار است]، گواهى داد که معبودى جز او نیست، و فرشتگان و صاحبان دانش [نیز گواهى دادند که] جز او، آن شکستناپذیر و داراى اتقان صنع [در تکوین و تشریع]، معبودى نیست).
بر اساس این آیه، دستیابی به مقام توحید و شهودِ یکتایی خداوند، از دانش و شناخت سرچشمه می‌گیرد و سرانجامِ انسانی که در پی دانش باشد، خداشناسی و باورِ توحیدی خواهد بود. در حقیقت، علم و معرفت، زمینه دستیابی به مراتب ایمان را در انسان فراهم می‌سازد.
از نگاه قرآن، مبدأ و خاستگاه ایمان، علم و شناخت است و هر چه انسان عالم‌تر باشد، خداشناس‌تر خواهد بود. از همین رو، ترس نشئت گرفته از اندیشه در عظمت خداوند، در قلب و جانِ دانشوران، بیش از دیگران است:
۰.(إِنَّما یَخشَى اللَّهَ مِن عِبادِهِ العُلَماء.۲
۰.جز این نیست که از میان بندگان خدا، تنها دانشمندان از او مىترسند).
کسی که از خداوند شناخت بیشتری داشته باشد، خوف بیشتری به دلش راه می‌یابد؛ زیرا
