نه تنها گناه کبیره انسان را از ایمان خارج می‌کند، بلکه بر اساس برخی احادیث، هر گونه گناه و نافرمانی خداوند، نور ایمان را در دل خاموش می‌کند. امام صادق علیه السلام در پاسخ سؤال ابو بصیر از چیستی ایمان در جمله‌ای کوتاه می‌فرماید:
۰.الإیمَانُ بِاللَّهِ أن لا تَعصِیَ اللَّهَ.۱
۰.ایمان به خدا، آن است که خدا را نافرمانی نکنی.
بر اساس این سخن، پایه ایمان بر دوری از نافرمانی خداوند، استوار است و از این رو گناهان بزرگ و کوچک، نور ایمان را از دل می‌برند.
همچنین امام علیه السلام در ادامه حدیث، در پاسخ سؤال ابو بصیر از چیستی اسلام، در جمله‌ای کوتاه می‌فرماید:
۰.مَن شَهِدَ شَهَادَتَنَا وَ نَسَکَ نُسُکَنَا وَ ذَبَحَ ذَبِیحَتَنَا.
۰.کسی که به آنچه ما گواهی می‌دهیم (شهادتین)، گواهی دهد و عبادات ما را انجام دهد و مانند ما ذبح کند.
اعتراف به یگانگی خداوند و نبوّت پیامبر صلی الله علیه و اله و نیز انجام مناسک شرعی و رعایت دستورهای دینی در رفتار و کردار، اسلام است، هر چند نافرمانی خداوند نیز صورت گیرد. بنا بر این، تفاوت اسلام و ایمان در این است که پرهیز از نافرمانی خداوند، شرط ایمان است؛ ولی در تحقّق اسلام، شرط نیست.
۵. ایمان، اقرار و کردار و نیّت است
گروهی از احادیث، ایمان را اقرار و عملِ همراه با نیّت می‌دانند و اسلام را اقرار و عملِ بدون نیّت. مراد از اقرار، اعتراف به توحید و نبوّت است و مقصود از عمل، رفتارهای متناسب با عقیده توحیدی و دینی است. امام صادق علیه السلام در این باره می‌فرماید:
۰.الإیمانُ إِقرَارٌ وَ عَمَلٌ وَ نِیَّةٌ وَ الإسلامُ إِقرَارٌ وَ عَمَلٌ.۲
۰.ایمان، اقرار و کردار و نیّت است؛ ولی اسلام، اقرار و کردار است.
