مقابل، اسلام را اقرار بدون عمل بیان می‌کنند. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله می‌فرماید:
۰.الإیمانُ إِقرَارٌ وَ عَمَلٌ وَ الإسلامُ إِقرَارٌ بِلا عَمَلٍ.۱
۰.ایمان، گواهی دادن و کردار است؛ ولی اسلام، گواهی دادن بی‌کردار است.
اعتراف مؤمن به توحید و نبوّت، با عمل صالح و کارهای نیک همراه است؛ ولی در تحقّق مسلمانی، فقط اعتراف به توحید و نبوّت کافی است، هر چند با عمل صالح همراه نباشد. بنا بر این، عمل به دستورهای الهی، شرط ایمان است؛ ولی در تحقّق اسلام نقشی ندارد. امام صادق علیه السلام در پاسخ کسی که از چیستی اسلام پرسید، به این نکته اشاره فرموده است:
۰.دِینُ اللَّهِ اسمُهُ الإسلامُ وَ هُوَ دِینُ اللَّهِ قَبلَ أن تَکُونُوا حَیثُ کُنتُم وَ بَعدَ أن تَکُونُوا فَمَن أقَرَّ بِدِینِ اللَّهِ فَهُوَ مُسلِمٌ وَ مَن عَمِلَ بِما أمَرَ اللَّهُ عزّ و جل بِهِ فَهُوَ مُؤمِنٌ.۲
۰.دین خدا، نامش اسلام است و آن، [همواره] دین خدا بوده است، پیش از آن که شما باشید ـ هر جا بوده‌اید ـ و پس از شما نیز چنین خواهد بود. پس هر کسی که به دین خدا اقرار کند، مسلمان است و هر کسی که به دستورهای خداوند عمل کند، مؤمن است.
از نگاه قرآن، اسلام، تنها دینِ آسمانی در پیشگاه خداوند است که تمام پیامبران در تمام زمان‌ها، مردم را به آن فرا خوانده‌اند.۳ پس دینی که خداوند پذیرفتن آن را بر انسان واجب دانسته، اسلام نام دارد. کسی که در پذیرشِ آیین اسلام، تنها به اعتراف ظاهری بسنده کند، مسلمان است و کسی که افزون بر آن، به مقتضای آن هم عمل کند، به مرتبه ایمان می‌رسد.
۴. دوری از گناهان بزرگ و کوچک، شرط ایمان است
در برخی احادیث، انجام گناهان کبیره مرز خروج از ایمان، بیان شده است. بر اساس این دسته از احادیث، هر گاه مسلمان گناهانی نظیر زنا، رباخواری، غیبت و دروغ انجام دهد، نور ایمان را از دست می‌دهد و از جرگه مؤمنان خارج می‌شود. در این صورت، تنها اسلام
