345
ایمان در قرآن

دیدگاه امام علی علیه السلام در باره بهره‌مندی تقواپیشگان از دنیا

زمانی که امیر مؤمنان علیه السلام محمّد بن ابی ‌بکر را به فرمانداری مصر گماشت، نامه‌ای خطاب به او و مردم مصر نوشت. امام علیه السلام در این نامه، ایمان و رعایت تقوای الهی را موجب کامیابی دنیا و آخرت دانسته و به آیاتی اشاره فرموده است که حقیقتِ حیات طیّبه را به روشنی نشان می‌دهند.

از نگاه امیر مؤمنان علیه السلام، با ایمان به خدا و پروامندی از او، انسان به سعادتی می‌رسد که چیزی نمی‌تواند او را به چنین سعادتی برساند. انسان‌های پرواپیشه که ایمان خود را با نیکوکاری همراه می‌سازند، از کامیابی و خیر دنیا و آخرت بهره‌مند می‌گردند. آنها با نیکوکاری در دنیا، به خیر و خوش‌بختی دنیا می‌رسند و با رضایتمندی زندگی می‌کنند. البتّه سعادت آخرت، بیش از لذّت دنیاست و سرای باقی، خانه خوبی برای آنها خواهد بود. امام علی علیه السلام در آغاز نامه، تقوا را عامل دستیابی به خیر دنیا و آخرت دانسته، می‌فرماید:

۰.عَلَیکُم بِتَقوَى اللَّهِ فَإنَّها تَجمَعُ مِنَ الخَیرِ ما لا یَجمَعُ غَیرُها وَ یُدرَکُ بِها مِنَ الخَیرِ ما لا یُدرَکُ بِغَیرِها مِن خَیرِ الدُّنیا وَ خَیرِ الآخِرَةِ، قالَ اللَّهُ عزّ و جل: (وَ قِیلَ لِلَّذِینَ اتَّقَوا ما ذا أنزَلَ رَبُّکُم قالُوا خَیراً لِلَّذِینَ أحسَنُوا فِی هذِهِ الدُّنیا حَسَنَةٌ وَ لَدارُ الآخِرَةِ خَیرٌ وَ لَنِعمَ دارُ المُتَّقِین).۱

۰.بر شما باد پروامندی از خداوند؛ چرا که پروامندی (تقوا) چنان خیری را گرد هم می‌آورد که چیزی جز آن، گرد هم نمی‌آورد و خیری را با آن می‌توان به دست آورد که با غیر آن، به دست نمی‌آید؛ یعنی خیر دنیا و آخرت. خداوند عزّ و جل می‌فرماید: (و به آنان که پرهیزگار بوده‌اند، گفته می‌شود: پروردگارتان چه چیزی فرو فرستاد؟ می‌گویند: «خوبی». برای آنان که در این دنیا نیکی کرده باشند، [پاداش] نیکویی است، و قطعاً سرای آخرت، بهتر است، و چه نیکوست سرای پرهیزگاران!).

دستاورد پیامبر خدا صلی الله علیه و اله و ارمغان اسلام برای پرواپیشگان و اهل ایمان را می‌توان در یک کلمه، خیر و نیکی دانست. کسی که به خدا ایمان آورد و تقوا پیشه سازد، افزون بر آخرت، در دنیا به خیر و خوش‌بختی کامل می‌رسد. در حقیقت، خداوند برای بندگان خود، معارفی فرستاده است که با تمسّک به آنها، به سعادت دنیا و آخرت دست می‌یابند.۲

1.. نحل: آیۀ ۳۰.

2.. ر.ک: المیزان: ج ۱۲ ص ۲۳۵.


ایمان در قرآن
344

اینها همه مصادیق حیات طیّبه هستند. جامع این مصادیق، عبارت است از آسودگی و کامیابی دائمی که در دنیا و آخرت پایدار باشد.

بنا بر این، حیات طیّبه آن حیاتی است که در دنیا و آخرت برای انسان لذّت‌بخش باشد. البتّه زندگی دنیا با سختی‌ها و مشکلات آمیخته است و همگان با فراز و نشیب‌های گوناگون زندگی رو به رو می‌شوند. خداوند، راحتی مطلق را در بهشت قرار داده و زندگی مادّی را آمیخته‌ای از راحتی و ناراحتی مقرّر فرموده است. کسی که از حیات طیّبه برخوردار گردد، در سختی و ناراحتی‌های‌ دنیا نیز زیبایی می‌بیند، چنان که بانوی کربلا، زینب کبرا علیها السلام، با وجود مصیبت‌های کربلا و مشکلات مسیر شام، هرگز زبان به شکایت نگشود و از پیشامدی گلایه ننمود و زمانی که ابن زیاد پرسید: کار خدا را نسبت به برادر و خاندانت چگونه دیدى؟ فرمود:

۰.ما رَأیتُ إلَّا جَمِیلًا هَؤُلاءِ قَومٌ کَتَبَ اللَّهُ عَلَیهِمُ القَتلَ فَبَرَزُوا إلَى مَضاجِعِهِم.۱

۰.من جز زیبایى ندیدم. آنها گروهى بودند که خداوند، شهادت را برایشان مقرّر کرد و آنان نیز به آرامگاه خویش شتافتند.

تفاوت مؤمن با غیر مؤمن در این است که مؤمن، تمام افعال خدا را زیبا می‌بیند و در چشم او نازیبایی در کارهای خداوند دیده نمی‌شود. مؤمن در سختی و تلخی زندگی، مقاومت می‌کند و به مقدّرات الهی، خشنود است. او مشکلات زندگی را از آن جهت که خداوند مقدّر فرموده است، زیبا می‌بیند و زبان به شکایت باز نمی‌کند، همواره ذکر خدا بر لب دارد و پروردگار را سپاس می‌گوید. امام صادق علیه السلام در مناجات با خداوند می‌فرماید:

۰.اللَّهُمَّ إن أدخَلتَنِی الجَنَّةَ فَأنتَ مَحمُودٌ وَ إن عَذَّبتَنِی فَأنتَ مَحمُودٌ یا مَن هُوَ مَحمُودٌ فِی کُلِّ خِصالِهِ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افعَل بِی ما تَشاءُ فَأنتَ مَحمُود.۲

۰.خداوندا! اگر مرا به بهشت در آوری، ستوده‌ای و اگر مرا عذاب دهی، باز هم ستوده‌ای. ای آن که در همه ویژگی‌هایش ستوده است! بر محمّد و خاندان محمّد، درود فرست و برای من، آنچه را می‌خواهی، انجام ده، که تو ستوده‌ای.

1.. الملهوف: ص ۲۰۱.

2.. الإقبال: ج ۱ ص ۱۳۲.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120218
صفحه از 436
پرینت  ارسال به