315
ایمان در قرآن

۰.دل در میان سینه و نای، ناآرامی می‌کند، تا آن‌ گاه که با ایمان، گره خورَد و چون با ایمان گره خورد، آرام می‌گیرد. این است [معنای] سخن خداوند عزّ و جل که: (هر کس به خدا ایمان آورَد، [خدا] دلش را هدایت می‌کند).

بر اساس این دو حدیث، دل در اثر رسیدن به حق یا پیوند با ایمان، به آرامش می‌رسد. از این جا معلوم می‌شود که ایمان، جز حق نیست و حق نیز جز ایمان به خدا و روز جزا نیست. بالاترین حقیقت هستی، ذات اقدس ربوبی است که با جای گرفتن باور آن در دل، انسان به آرامش می‌رسد. این ‌گونه است که آدمی در مصیبت‌ها و مشکلات زندگی، خود را نمی‌بازد.

ایمان موجب می‌شود دل به شناخت خدا، صفات و افعال او هدایت شود. در نتیجه این دانش ـ که علم حقیقی است  ، دل آرام می‌گیرد و در مصیبت‌ها خود را نمی‌بازد. این یکی از مهم‌ترین آثار و برکات ایمان به خداست. از این رو، دل وقتی با ایمان پیوند بخورد، آرامش پیدا می‌کند.

۲. دستیابی به مکارم اخلاق

جان و روحِ کسانی که به خدا ایمان آورند و دعوت پیامبرش را پاسخ گویند، از زشتی‌ها پاک می‌‌شود و به زیور اخلاق نیکو و خوی پسندیده آراسته می‌گردد. در حقیقت، ایمان با مکارم اخلاقی همراه است و کسی که نور ایمان به دلش بتابد، خُلق و خوی او به برتری و کمال هدایت می‌شود. از این رو، یکی از آثار و برکات ایمان، دستیابی به مکارم اخلاق و خوی پسندیده است. در صورتی که ایمان مردم، حقیقی و خالص باشد، اخلاق و منش نیکو در بین آنها پدیدار می‌گردد.

از نگاه قرآن، پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله در نخستین مراحل دعوت خود، برای پاکسازی جان مردم از زشتی‌ها و کجی‌ها مأموریت یافت و ترویج اخلاق نیکو در میان مردم، بر پیشانی برنامه الهی او حک گردید:

(هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنهُم یَتلُوا عَلَیهِم آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِم وَ یُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَ الحِکمَةَ وَ إن کانُوا مِن قَبلُ لَفی‏ ضَلالٍ مُبینٍ.۱

1.. جمعه: آیۀ ۲.


ایمان در قرآن
314

سختی‌ها و مصیبت‌ها، اضطراب انسان از بین برود.

دل انسان، در جستجوی حقیقت، در تکاپو و اضطراب است و وقتی به حقیقت می‌رسد، اطمینان و آرامش می‌یابد و قرار می‌گیرد. آرامش دل، در گرو دست یافتن به حق و حقیقت است. امام صادق علیه السلام می‌فرماید:

۰.إنَّ القَلبَ یَتَلَجلَجُ فِی الجَوفِ یَطلُبُ الحَقَّ فإذا أصابَهُ اطمَأنَّ وَ قَرَّ.۱

۰.همانا دل در درون [آدمی] به دنبال حق می‌گردد و چون به آن رسید، آرام و قرار می‌گیرد.

امام علیه السلام سپس این آیه را تلاوت فرمود:

(فَمَن یُرِدِ اللّٰهُ أن یَهدِیَهُ یَشرَح صَدرَهُ لِلإسلامِ.۲

۰.پس کسى که خدا بخواهد او را [به خاطر پیشینه نیکش] هدایت نماید، سینه او را براى [پذیرش] اسلام مى‏گشاید).

کسی که خدا بخواهد او را هدایت کند، بر ظرفیت دلش می‌افزاید و به توان او برای درک حقایق فزونی می‌بخشد. در این صورت، انسان احساس می‌کند برای پذیرفتن حق و سر نهادن در برابر حقایق، توان بیشتری دارد. پس اگر خداوند بخواهد کسی را هدایت کند، به او شرح صدر می‌دهد. به این ترتیب، ظرفیت او برای پذیرش حقایق، افزایش می‌یابد و در اثر پذیرفتن حقایق، هدایت می‌گردد و به آرامش می‌رسد.

شرح صدر، سبب آرامش دل می‌شود. کسی که دچار تنگی سینه باشد و ظرفیت پذیرش حق در او اندک باشد، دلش آرام و قرار ندارد و همواره در اضطراب و تردید به سر می‌برد. تا زمانی که دل، با ایمان بیگانه باشد، در اضطراب و ناآرامی است و به محض پیوند با ایمان، به آرامش می‌رسد. امام صادق علیه السلام می‌فرماید:

۰.إنَّ القَلبَ لَیَتَرَجَّجُ فِیما بَینَ الصَّدرِ وَ الحَنجَرَةِ حَتَّى یُعقَدَ عَلَى الإیمانِ فَإذا عُقِدَ عَلَى الإیمانِ قَرَّ وَ ذَلِکَ قَولُ اللَّهِ عزّ و جل: (وَ مَن یُؤمِن بِاللّٰهِ یَهدِ قَلبَهُ).۳

1.. مشکاة الأنوار: ص ۴۴۵.

2.. انعام: آیۀ ۱۲۵.

3.. الکافی: ج ۲ ص ۴۲۱ ح ۴.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120181
صفحه از 436
پرینت  ارسال به