283
ایمان در قرآن

سپس هرگز [در ایمان خود] شک و تردیدى نکرده و با مال‏ها و جان‏هایشان در راه خدا جهاد کرده‏اند. آنها هستند که [در اعتقاد و گفتار و کردار] صادق‏ اند).

بنا بر این، لازمه رسیدن به دومین مرتبه از ایمان، این است که انسان با تمام ظرفیت مالی، جانی و آبرویی در راه خدا به میدان آید و با خدا معامله کند.

قرآن در جایی دیگر، به این مرتبه از ایمان اشاره می‌کند و می‌فرماید:

(یا أیُّها الَّذینَ آمَنُوا هَل أدُلُّکُم عَلى‏ تِجارَةٍ تُنجیکُم مِن عَذابٍ ألیمٍ * تُؤمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فی‏ سَبیلِ اللّٰهِ بِأموالِکُم وَ أنفُسِکُم ذلِکُم خَیرٌ لَکُم إن کُنتُم تَعلَمُونَ.۱

۰.اى کسانى که ایمان آورده‏اید! آیا شما را به تجارتى راه‌نمایى کنم که شما را از عذابى دردناک نجات بخشد؟ * به خدا و فرستاده‏اش ایمان بیاورید و در راه خدا با مال‏ها و جان‏هایتان جهاد کنید. این [ایمان و جهاد] براى شما بهتر است، اگر بدانید).

خدای متعال در این آیه، اهل ایمان را به ایمان تفصیلی به تمام حقایق دینی فرا می‌خواند. به دیگر سخن، خداوند از مؤمنان دعوت می‌کند تا بر ایمان خود بیفزایند و تمام آنچه را پیامبر صلی الله علیه و اله از جانب خدا آورده است، به دقّت بشناسند. سپس به این حقایق الهی، باور پیدا کنند و در زندگی به آنها پایبندی کامل داشته باشند. از این رو، واژه ایمان در این آیه با دو مفهوم متفاوت به کار رفته است؛ نخست در ایمان مرتبه اوّل و سپس در ایمان مرتبه دوم.

۵. گردن نهادن در برابر خداوند در پیدا و پنهان

سومین مرتبه از اسلام، یک پلّه از مرتبه دوم ایمان بالاتر است و با دومین مرتبه از اسلام، فاصله فراوان دارد. کسی که با مرتبه دوم ایمان اُنس بگیرد و به صفات نیک و اخلاق ایمانی آراسته گردد، تمام قوای او، از روشنایی و پرتو ایمان تأثیر می‌پذیرد. در حقیقت، در اثر اُنس با مرتبه دوم ایمان، رفته رفته به نقطه‌ای می‌رسد که تمام نیروهایش، از ایمان به خداوند تأثیر می‌پذیرد. در این صورت، خدا را چنان عبادت می‌کند که گویی او را می‌بیند. حضور خداوند را در همه جا احساس می‌کند و سر تا سر گیتی را محضر خدا می‌داند. پیامبر

1.. صف: آیۀ ۱۰ و ۱۱.


ایمان در قرآن
282

(یا أیُّها الَّذینَ آمَنُوا ادخُلُوا فِی السِّلمِ کَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیطانِ إنَّهُ لَکُم عَدُوٌّ مُبین.۱

۰.اى کسانى که ایمان آورده‏اید! همگى در تسلیم [و طاعت خدا] در آیید و از گام‏هاى شیطان پیروى نکنید، که او براى شما دشمنى آشکار است).

در این آیه شریف، از کسانی که به پلّه نخست ایمان راه یافته‌اند، دعوت شده است تا در برابر حضرت حق کاملاً تسلیم باشند. از این رو، چنین اسلامی برتر از مرتبه نخست ایمان است.

۴. اعتقاد تفصیلى به حقایق دینى

انسان پس از آن که در پلّه سوم، به اسلام واقعی دست یافت، راه رسیدن به درجه دوم ایمان، برای او هموار می‌گردد و می‌تواند در ادامه مسیر، بر دومین پلّه ایمان پا بگذارد. مؤمن چنانچه به امور اعتقادی که در مرتبه پیش، پذیرفته و تسلیم آن شده است، باور قلبی پیدا کند، به مرتبه دوم ایمان دست می‌یابد. به بیان دیگر، کسی که به حقایق غیبی، اعتقاد تفصیلی پیدا کند و بر تمام عقاید خود جامه عمل بپوشاند، به این مرتبه از ایمان دست می‌یابد.

بنا بر این، لازمه دومین مرتبه از ایمان، پایبندی به حقایق دینی در تمام ابعاد است، به گونه‌ای که انسان در باره آنها، دچار شک و تردید نگردد. افزون بر آن، لازم است با مال، جان و تمام ظرفیت روحی در خدمت باور درست دینی قرار ‌گیرد و از هیچ کوششی دریغ نورزد. چنانچه مؤمن، پس از تشخیص تکلیف دینی، با تمام توان در راه انجام وظیفه به پا خیزد و از نثار مال، جان و آبرو دریغ نورزد، به پلّه دوم ایمان راه یافته است. در این صورت است که او در نهایت صداقت، به یگانگی خداوند و نبوّت پیامبر خاتم صلی الله علیه و اله شهادت می‌دهد. قرآن در باره این مرتبه از ایمان می‌فرماید:

(إنَّما المُؤمِنُونَ الَّذینَ آمَنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَم یَرتابُوا وَ جاهَدُوا بِأموالِهِم وَ أنفُسِهِم فی‏ سَبیلِ اللّٰهِ أُولئِکَ هُمُ الصَّادِقُون.۲

۰.جز این نیست که مؤمنان، کسانى هستند که به خدا و فرستاده او ایمان آورده‏اند،

1.. بقره: آیۀ ۲۰۸.

2.. حجرات: آیۀ ۱۵.

  • نام منبع :
    ایمان در قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری و سیدحسین فلاح زاده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 120174
صفحه از 436
پرینت  ارسال به