سپس هرگز [در ایمان خود] شک و تردیدى نکرده و با مالها و جانهایشان در راه خدا جهاد کردهاند. آنها هستند که [در اعتقاد و گفتار و کردار] صادق اند).
بنا بر این، لازمه رسیدن به دومین مرتبه از ایمان، این است که انسان با تمام ظرفیت مالی، جانی و آبرویی در راه خدا به میدان آید و با خدا معامله کند.
قرآن در جایی دیگر، به این مرتبه از ایمان اشاره میکند و میفرماید:
(یا أیُّها الَّذینَ آمَنُوا هَل أدُلُّکُم عَلى تِجارَةٍ تُنجیکُم مِن عَذابٍ ألیمٍ * تُؤمِنُونَ بِاللّٰهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللّٰهِ بِأموالِکُم وَ أنفُسِکُم ذلِکُم خَیرٌ لَکُم إن کُنتُم تَعلَمُونَ.۱
۰.اى کسانى که ایمان آوردهاید! آیا شما را به تجارتى راهنمایى کنم که شما را از عذابى دردناک نجات بخشد؟ * به خدا و فرستادهاش ایمان بیاورید و در راه خدا با مالها و جانهایتان جهاد کنید. این [ایمان و جهاد] براى شما بهتر است، اگر بدانید).
خدای متعال در این آیه، اهل ایمان را به ایمان تفصیلی به تمام حقایق دینی فرا میخواند. به دیگر سخن، خداوند از مؤمنان دعوت میکند تا بر ایمان خود بیفزایند و تمام آنچه را پیامبر صلی الله علیه و اله از جانب خدا آورده است، به دقّت بشناسند. سپس به این حقایق الهی، باور پیدا کنند و در زندگی به آنها پایبندی کامل داشته باشند. از این رو، واژه ایمان در این آیه با دو مفهوم متفاوت به کار رفته است؛ نخست در ایمان مرتبه اوّل و سپس در ایمان مرتبه دوم.
۵. گردن نهادن در برابر خداوند در پیدا و پنهان
سومین مرتبه از اسلام، یک پلّه از مرتبه دوم ایمان بالاتر است و با دومین مرتبه از اسلام، فاصله فراوان دارد. کسی که با مرتبه دوم ایمان اُنس بگیرد و به صفات نیک و اخلاق ایمانی آراسته گردد، تمام قوای او، از روشنایی و پرتو ایمان تأثیر میپذیرد. در حقیقت، در اثر اُنس با مرتبه دوم ایمان، رفته رفته به نقطهای میرسد که تمام نیروهایش، از ایمان به خداوند تأثیر میپذیرد. در این صورت، خدا را چنان عبادت میکند که گویی او را میبیند. حضور خداوند را در همه جا احساس میکند و سر تا سر گیتی را محضر خدا میداند. پیامبر