۰.کمترین چیزی که بنده به سبب آن مؤمن است، این است که خداوند - تبارک و تعالی - خود را به او بشناسانَد و او به طاعتش گردن نهد، و پیامبرش صلی الله علیه و اله را به او بشناساند و او از وی فرمان برد، و امام و حجّت خود در زمین و گواه خویش بر خَلقش را به او بشناساند و او از وی فرمانبرداری کند.
سُلَیم میگوید: پس از آن که سخن امام علیه السلام تمام شد، به ایشان گفتم: ای امیر مؤمنان! اگر غیر از آنچه فرمودی، چیزهای دیگر را نشناسد، باز مؤمن به شمار میآید؟ و امیر مؤمنان علیه السلام در پاسخ فرمود:
۰.نَعَم إذا اُمِرَ أطاعَ وَ إذا نُهِیَ انتَهَىٰ.۱
۰.آری، [به شرط آن که] هر گاه به او امر شود اطاعت کند و هر گاه نهی شود، خودداری ورزد.
به تعبیری، برای دست یافتن به کمترین درجه ایمان، همین مقدار که انسان توحید، نبوّت و امامت را باور کند و از اوامر الهی، فرمانبری داشته باشد، کافی است. به این مطلب، در احادیث دیگر نیز اشاره شده است. حفص کُناسی میگوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: کمترین چیزی که بنده به سبب آن مؤمن باشد، چیست؟ امام علیه السلام فرمود:
۰.یَشهَدُ أن لا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَ أنَّ مُحَمَّداً عَبدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ یُقِرُّ بِالطَّاعَةِ وَ یَعرِفُ إمامَ زَمانِهِ فَإذا فَعَلَ ذَلِکَ فَهُوَ مُؤمِنٌ.۲
۰.[این که] گواهی دهد معبودی جز خداوند یگانه نیست و محمّد صلی الله علیه و اله، بنده و فرستاده اوست و به طاعت، اقرار کند و امام زمانش را بشناسد. هر گاه چنین کند، او مؤمن است.
بنا بر این، شناخت قلبی و اقرار زبانی به توحید، نبوّت و امامت، به شرط همراهی با اطاعت عملی، انسان را در پلّه نخست نردبان ایمان قرار میدهد. کسی که در پلّه نخست ایمان قرار بگیرد، صعود به قلّه ایمان - که بالاترین درجه ایمان است - برای او ممکن